Miras hukukunda yer alan Tenkis Davası Nedir? Koşulları Nelerdir? konusunu ayrıntılı inceleyelim.Öncelikle Tenkis nedir ve bunun tanımına bakalım.
Miras bırakanın özgür iradesi ile terekeye konu mallar üzerinde yapacağı tasarruflar, belirli sınırları aşmaması dahilinde hukuk düzenince mümkündür. Bu sınırlara riayet etmek koşuluyla miras bırakan terekeye konu mallar üzerinde tasarruf etme hakkına haizdir.
Miras bırakan; vasiyetname, miras sözleşmesi gibi ölüme bağlı tasarruflar ile ölümünden sonra terekenin paylaşımına ilişkin hususları belirleyebilir. Miras bırakan kişinin yasal mirasçılarının miras hakkı hukuk düzenince koruma altına alınmış ve miras bırakanın tasarrufları dolayısıyla yoksulluğa düşmemeleri dolayısıyla saklı pay belirlenmiştir. Kural olarak miras bırakan, yasal mirasçılarının saklı paylarını aşmayan tasarruflarda bulunmakta özgürdür.
Saklı pay hakkı bulunan mirasçılar; saklı pay oranlarını ihlal eden düzeyde olan tasarruflarının mirasçının ölümünden sonra iptal edilmesine ilişkin olarak tenkis davası açma yoluna gidebilmektedirler. Bu yazımızda tenkis davasını inceleyeceğiz.
Kanunda belirtildiği üzere, mirasçı olarak altsoyu, ana ve babası veya eşi bulunan miras bırakan, mirasının saklı paylar dışında kalan kısmında ölüme bağlı tasarrufta bulunabilir. Bu mirasçılardan hiç biri yoksa, miras bırakan mirasının tamamında tasarruf edebilir.
Saklı pay anlaşıldığı üzere, kanunda belirlenen kişilerin, her halükarda mirastan almaları gereken miras payını ifade eder. Bu pay yasal mirasçıların hakkı olup miras bırakan bu pay üzerinde tasarruf hakkına sahip değildir.
Saklı pay sahibi olan mirasçılar;
altsoyu, ana ve babası veya eşidir.
Saklı pay oranları aşağıdaki gibi belirlenmiştir:
Tenkis davasını açma hakkına sahip olanlar saklı pay hakkına sahip olan yasal mirasçılar dır. Bunlar ise altsoy (çocuklar, torunlar, torunların torunları…), anne, baba ve eştir.
Tenkis davası, saklı pay alma hakkına sahip olan yasal mirasçıların bu haklarının ihlali halinde açabilecekleri dava olduğunu belirtmiştik. Anlaşıldığı üzere kanunda belirtilmiş olan, mirasçının ana babası, altsoyu ve eşi dışındakiler saklı pay hakkına sahip olmadığından tenkis davası açma hakkına sahip değillerdir. Vasiyetname yahut miras sözleşmesi ile alacak hakkına sahip olmuş kimsenin tenkis davası açma hakkı yoktur.
Tenkis davasının, yasal mirasçılar (altsoy, anne-baba, eş) yani saklı pay hakkına sahip olanlar tarafından açılabileceğini belirtmiştik. Peki bu durumda bu dava kime karşı açılmalıdır? Karşı taraf kim olacaktır? Karşı taraf ise miras bırakanın lehine ölüme bağlı tasarruf yaptığı kişi veya kişiler yahut kurumlar, şayet ki bunlar ölmüşse yasal mirasçılarına karşı açılır.
Davacı, saklı payına müdahale edilen kısmın parasal değerini alır. Yargıtay kararı uyarınca:
Kıymeti̇ne noksan gelmeksi̇zi̇n sabi̇t tenki̇s oraninda taksi̇mi̇ kabi̇l olmayan muayyen mala i̇li̇şki̇n muri̇s tasarrufunun tenki̇si̇ hali̇nde, medeni̇ kanunun 506. maddesi̇ uyarınca ödenecek nakdi̇n (kıymet), aynı hükme göre kullanılan terci̇h hakki günündeki̇ fi̇yatlar di̇kkate alınarak beli̇rleni̇r.
Mirasta saklı payınızın ihlal edildiğini ve bunun karşılığında alacağınızın ne kadar olduğu hususunda detaylı bilgi için Farah Hukuk avukatlarından hukuki destek almanızı tavsiye ederiz.
Tenkise bağlanan asıl hüküm; tenkis davasına başvurmuş saklı pay mirasçılarının, bu paylarına kavuşmaları için miras bırakanın ölüme bağlı veya şartları varsa sağlararası tasarruflarının saklı paylar toplamını aştığı ölçüde indirilmesi hatta gerekirse tamamen ortadan kaldırılmasıdır. Şartları mevcut ise tenkise yönelik olarak sağlararası tasarruflar da değerlendirile bilmektedir.
Saklı pay sahibi olan mirasçıların tenkis davası açma hakkına sahip olduğunu belirtmiştik. Peki bu mirasçıların saklı paylarının ihlal edildiği gerekçesiyle tenkis davası açmaları belli bir süreye tabi midir? Bu sürelerin geçmesiyle zamanaşımına uğrar mı? Tenkis Davasının hangi süreler içinde açılması gerekmektedir? Kural olarak, tenkis davası açma hakkı bulunan kişilerin, saklı paylarının ihlal edildiğini öğrendikleri tarihten itibaren başlamak üzere 1 sene içerisinde tenkis davası açmaları gerekir.
Vasiyetnamenin açılmasından yani miras taksiminden itibaren başlamak üzere her halde 10 yıl geçmekle ise saklı pay sahibi mirasçıların tenkis davası açma hakkı zaman aşımına uğramaktadır. Yani bir kimse saklı pay hakkının ihlal edildiğini 10 yıllık süre geçtikten sonra iddia ederse zamanaşımı söz konusu olacaktır
Tenkis Davası Görevli ve Yetkili Mahkeme
Tenkis davasında görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemeleri iken yetkili mahkeme ise kural olarak, miras bırakanın son yerleşim yeri mahkemesidir.
Tenkis davası açmak hususunda hukuki yardıma ihtiyaç duymanız halinde Farah Hukuk olarak hukuki danışmanlık ve avukatlık hizmetleri vermekteyiz.