Tmk Madde 495 Miras Hukuku

Türk Medeni Kanunu madde 495-501, “Yasal Mirasçılar” bölüm başlığını taşımaktadır. Bu metinde, kimlerin yasal mirasçı olduğu, yasal mirasçılığın ne olduğu gibi konular irdelenecektir.

Yasal mirasçılık, mirasbırakanın üzerinde tasarruf etmediği kısmın kimlere kalacağı hususunu belirlemektedir. Yasal mirasçılar belirlenirken 3 farklı sistem kullanılmaktadır. Bu sistemler:

• Yasal Mirasçılıkta Birey Sistemi: Bu sistemde kimlerin mirasçı olacakları, mirasbırakana yakınlık ve cinsiyete göre belirlenmektedir. İslam Hukuku’nda bu sistem kullanılmaktadır.
• Yasal Mirasçılıkta Sınıf Sistemi: Temelini Roma Hukuku’ndan alan sistemde kan hısımları sınıflara ayrılmaktadır.
• Yasal Mirasçılıkta Derece(Zümre) Sistemi: En yakın kan hısmının en öncelikli sayıldığı derece sisteminde, yakınlık, öncelik, halefiyet, eşitlik ilkeleri önem taşır. Türk hukukunda uygulanan sistemdir.

Türk Hukuku’nda uygulanıyor olması nedeniyle derece sistemine değinmekte fayda bulunuyor. Derece sisteminde şu hususlar önem arz eder:

1. Yakın Derece: Yakın derecedeki mirasçı, sonraki derecedelerde bulunan mirasçıları miras dışında bırakır. Örneğin, birinci derecede bulunan çocuklar varsa ikinci derecedeki ana ve babanın yasal mirasçılığı devre dışı kalır.
2. Yakın Sıra: Aynı derecede bulunan yasal mirasçılardan yakın sırada olan sonrakileri mirastan mahrum bırakır. Örneğin çocuğun varlığı, torunu miras dışı bırakacaktır.
3. Halefiyet: Aynı zümrede bulunan bir yasal mirasçı mirasbırakandan önce ölmüşse, ölen mirasçının yerini altsoyu alacaktır. Örneğin, baba ve ananın mirasbırakandan ölmüş olması halinde mirasbırakanın kardeşleri yasal mirasçı olarak mirasçı olacaklardır.
4. Eşitlik: Aynı zümrede bulunanlar arasında eşitlik vardır. Dolayısıyla kız çocuğa kalan miras payı ile erkek çocuğa kalan pay aynıdır.

MİRAS PAYLARI-EŞİN MİRASÇILIĞI

Sağ kalan eş zümre mirasçısı olmayıp her zümre ile birlikte mirasçı olma hakkına sahiptir. Belirtmek gerekir ki terekenin tasfiyesinden önce mal rejimi tasfiyesi yapılması gerekir. TMK md. 499’a göre eş değişik zümrelerle birlikte farklı miras paylarına hak kazanır.

• Mirasbırakanın çocukları ile mirasçı olan eş, mirasın %25’ine hak kazanır.
• Mirasbırakanın ana babası ile mirasçı olan eş, mirasın %50’sine hak kazanır.
• Mirasbırakanın büyük ana ve babaları ile onların altsoyu ile mirasçı olan eş, mirasın %75’ine hak kazanır.
• Hiçbir mirasçının bulunmaması durumunda tüm miras sağ kalan eşe kalır.

TMK md. 181 uyarınca boşanan eşler birbirlerinin yasal mirasçısı olamazlar. Aynı şekilde boşanan eşlerin birbirleri lehine yaptıkları ölüme bağlı tasarruflar da kanun gereği kendiliğinden ortadan kalkar lakin söz konusu ölüme bağlı tasarrufta eşlerin boşanması durumunda dahi geçerli olacağına dair bir hüküm bulunması halinde işbu tasarruf geçerliliğini korur.

Boşanma davası devam ederken eşlerden birinin ölmesi durumunda ölen davacının mirasçılarından birinin davaya devam etmesi ve davalının kusurunun saptanması durumunda eşlerin birbirlerine karşı yasal mirasçılığı devam eder.

DOĞMAMIŞ ÇOCUĞUN MİRAS HAKKI

TMK md. 582 gereğince ceninin sağ ve tam doğumu halinde mirasçı olabilmektedir. Ölü doğum halinde mirasçılık söz konusu olmayacaktır.

EVLİLİK DIŞI DOĞAN ÇOCUĞUN MİRAS HAKKI

Evlilik dışı doğan çocuk ile baba arasında soybağı tanıma veya hakim kararı ile kurulmuş ise birbirlerine mirasçı olabilirler. Evlilik dışı doğan çocuğun miras payı evlilik içi hısımlardaki gibi işleyecektir.

Miras kalanın malvarlığının tespit edilmesi
Uygulamada miras bırakan kişinin ölümünden sonra mirasçılarına hangi mal varlıklarının kaldığı yönünde bir bildirim yapılması söz konusu olmamaktadır. Bu nedenle miras bırakanın mal varlıklarının mirasçılar tarafından araştırılması gerekmektedir. Miras bırakan adına kayıtlı taşınmazların, banka hesaplarındaki paraların, hisse senetlerinin ve varsa araçların tespiti için tereke tespiti davası açılması gerekmektedir. Tereke tespiti davası ile miras bırakanın alacak ve borçlarının tamamı mahkemece tespit edilmektedir.

Vasiyetname
Vasiyetname, bir kişinin hayatta iken, öldükten sonra mirasının kimlere kalacağını, nasıl paylaşılacağını düzenlediği evraktır. Bunun hukuken tanımı, ölüme bağlı tasarruftur. Yani vasiyetname ile kişi, henüz hayatta iken, kendi mal varlığı üzerinde, ancak öldükten sonra hüküm ifade edecek tasarruflarda bulunabilmektedir. Vasiyetname 3 farklı şekilde tanzim edilebilmektedir:

Resmi vasiyetname: Noter, Sulh Hakimi ya da yetkili memur önünde yapılan vasiyetname türüdür. Vasiyetnamenin bu şekilde yapılabilmesi için miras bırakanın yanında iki tanığın bulunması aranmıştır.
El yazısı ile vasiyetname: Kişinin kendi el yazısı ile hazırlamış olduğu vasiyetname türüdür. Bu vasiyetnamenin baştan aşağı miras bırakanın kendi el yazısı ile yazmış olması ve kendi el yazısı ile imza ve tarih atması şarttır.
Sözlü vasiyetname: Ancak olağanüstü hallerde (savaş, şiddetli hastalık gibi…) ve diğer iki vasiyetname türünün yapılmasına imkân olmayan hallerde yapılabilen vasiyetname türüdür.

Bu konu hakkında benzer makaleler için tıklayın