Trafik kazası esnasında sigorta veya kasko şirketlerine ne şekilde “değer kaybı tazminat davası” açılacağı hakkında en detaylı şekilde bilgiler paylaşılmaktadır.
ARAÇ DEĞER KAYBI NEDİR ?
Değer kaybı kavramı sadece trafik sigortaları için değil hemen hemen her çeşit menfaatin koruma altına alındığı sigorta sözleşmelerinde karşımıza çıkabilmektedir.
Araç değer kaybı kavramı ise zorunlu trafik sigortası ile teminat altına alınmış bir aracın herhangi bir olay sonunda zarar görmüş olması olarak değerlendirilebilir. Araç değer kaybında hasar alan aracı mekanik, elektronik, kaporta aksamlarının tamir edilip eski haline getirilmeye çalışıldıktan sonra ve bakım, tadilat işleri giderilip aracın tekrar trafiğe çıkması sağlandıktan sonra araç kaza öncesi haline ne kadar getirilmeye çalışılırsa çalışılsın ikinci el değerinde muhakkak bir noksanlık ortaya çıkacaktır.
Araç değer kaybını sigorta ve sigorta şirketleri açısından incelemeden önce araç değer kaybının hukukumuzdaki yerini doğru bir şekilde tespit etmemiz gerekir. Kanunlarımızda araç değer kaybının tanımı doğrudan yapılmamış olsa da bazı kanunlardan yapacağımız çıkarımla araç değer kaybının kanunlarımızdaki yerini tespit etmiş olacağız. Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası sözleşmesi çerçevesinde sigortacı , kaza esnasında kusurlu olan taraftaki araç sahibinin sorumluluklarına müteselsilen ortak olmaktadır. Türk Ticaret Kanunu’nun 1409. Maddesine göre ise trafik kazası esasında değer kaybının ortaya çıkması durumunda ise kaza esnasında hatalı olan tarafın sigorta poliçesini yaptırdığı sigorta şirketi hem yukarıda da belirttiğimiz gibi kusuru olmayan tarafın hasarını karşılamaktadır hemde gerekli tamirat işlemleri yapıldıktan sonra doğrudan hasar olarak kabul edilen değer kaybını tazmin etmek zorundadır.
A.5. KAPSAMA GİREN TEMİNAT TÜRLERİ
Bu genel şart kapsamındaki teminat türleri aşağıda yer almaktadır.
a) (Değişik:RG-2/8/2016-29789) Maddi Zararlar Teminatı: Hak sahibinin kaza tarihi itibariyle bu genel şartta tanımlanan ve zarar gören araçta meydana gelen değer kaybı dahil doğrudan malları üzerindeki azalmadır. Sigortalının sorumlu olduğu araç kazalarında değer kaybı, talep edilmesi halinde ilgili branşta ruhsat sahibi sigorta eksperleri tarafından tespit edilir. Değer kaybının tespiti bu Genel Şart ekinde yer alan esaslara göre yapılır.
ARAÇ DEĞER KAYBI HESAPLAMASI NASIL YAPILIR ?
Değer kaybı yaşadığı iddia edilen araçlar için değer kaybı hesabının yapılabilmesi için öncelikle dava sürecinin başlamış olması gerekmektedir. Dava sürecinde bu tespit uzman bilirkişiler tarafından yapılmaktadır. Bu yapılan hesaplama mahkeme heyeti avukat veyahutta araç sahibinin beyanları üzerine yapılabilecek bir hesaplama değildir. Piyasa şartlarını takip eden ve aracın mekanik anlamda uğradığı zararın piyasa şartlarında yaratacağı değer kaybını hesaplaması gereken alanında uzman kişiler tarafından yapılması gerekmektedir.
Araç değer kaybı hesaplanırken baz alınması gereken birçok kriter vardır, ve bu kriterler somut olaya göre değişkenlik gösterebilirler. Değişkenleri kısaca sıralayalım;
(…) Dairemizce değer kaybının belirlenmesi hususunda esas alınan, aracın kaza tarihindeki hasar görmemiş 2.el piyasa değeri ile kazadan sonra onarılmış haldeki 2.el piyasa değeri arasındaki fark kriterine uyulmaksızın hesaplama yapılarak sağlanmıştır. Bilirkişi raporunda belirtilen yöntemle değer kaybının tespit olunduğu rapora dayalı olarak hüküm kurulamaz. Bu durumda mahkemece aracın modeli, markası, özellikleri, hasarı, yapılan onarım işlemleri, kilometresi, olay tarihindeki yaşı, davacı tarafın iddiaları, davalı tarafın savunmaları ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirilerek aracın kaza öncesi hasarsız ikinci el piyasa rayiç değeri ile kaza meydana geldikten ve tamir edildikten sonraki ikinci el piyasa rayiç değeri arasındaki farka göre değer kaybı zararının belirlenmesi, meydana gelebilecek çelişkilerin giderilmesi yönünden ayrıntılı, gerekçeli ve denetime açık yeni bir rapor alınması (…) Yargıtay 17. Hukuk Dairesi 2017/980 E. , 2018/1219 K.
ARAÇ DEĞER KAYBI TAZMİNAT DAVASI KİME KARŞI AÇILIR ?
Günümüzde birçok aracın hem zorunlu trafik sigortası hemde kasko sigortası bulunmaktadır. Ancak bir kaza meydana geldikten sonra hatası olmayan tarafın kasko sigortası varsa bile kasko sigortası aracın uğramış olduğu değer kaybını karşılamamaktadır. Bu durumda değer kaybı yaşayan aracın sahibi kaza esnasında hatası bulunan tarafın sigorta şirketine karşı dava açmak zorundadır. Ancak burada dava açabilmek için ön şart öncelikle zarar verenin sigorta şirketine zararın tanzimi için başvurulmasıdır. Sigorta şirketine başvurulmadan açılan davalar mahkemelerce dava şartı yokluğundan reddedilmektedir. Burada kanun koyucunu amacı zarar görenin mahkemelere gitmeden sigorta şirketine başvurarak zararının daha kolay bir şekilde giderilmesini sağlamaktır. Bu vesile ile adli yargıdaki iş yükü de azalacaktır.
Doğrudan doğruya talep ve dava hakkı:
Madde 97 – (Değişik: 14/4/2016-6704/5 md.)
Zarar görenin, zorunlu mali sorumluluk sigortasında öngörülen sınırlar içinde dava yoluna gitmeden önce ilgili sigorta kuruluşuna yazılı başvuruda bulunması gerekir. Sigorta kuruluşunun başvuru tarihinden itibaren en geç 15 gün içinde başvuruyu yazılı olarak cevaplamaması veya verilen cevabın talebi karşılamadığına ilişkin uyuşmazlık olması hâlinde, zarar gören dava açabilir veya 5684 sayılı Kanun çerçevesinde tahkime başvurabilir.
Sigorta şirketlerine değer kaybının tazmin edilmesi için yapılan başvuruda 15 takvim günü süre vardır. Ancak işleyişte zaman kazanmak için bazı sigorta şirketleri tarafından bu 15 iş günü olarak değerlendirilmektedir. Bu uygulama kesinlikle doğru değildir, sigorta şirketleri bu yöntemle zaman kazanmaya çalışmaktadırlar. Değer kaybı yaşatan tarafın sigorta poliçesini düzenleyen sigorta şirketi tarafından değer kaybı yaşayan tarafa 15 gün içinde bir cevap verilmezse yada verilen cevap değer kaybını karşılayacak nitelikte değilse, değer kaybı yaşayan tarafı oyalamak ve zaman kazanmak amacıyla verilmiş ise daha da ötesinde olumsuz cevap verilmiş ise bu durumda dava hakkı doğar.
ARAÇ DEĞER KAYBI DAVASINDA YETKİLİ MAHKEME
Zarar veren tarafın sigorta şirketine karşı açılan davalarda Asliye Ticaret Mahkemeleri ’nde zararın tazmini için dava açılabilir. Ancak değer kaybı yaşayan taraf doğrudan davayı kaza esnasında kusuru bulunan araç işleteni veyahut araç sürücüsüne karşı da açabilir. Bu durumda yetkili mahkame Asliye Hukuk Mahkemesidir . Ancak ilk derece mahkemelerinin iş yoğunluğu ve daha sonrasında üst mahkemeye başvuru süreçleri düşünüldüğünde bu süreç 2.5 yılı geçmektedir. Bu denli uzun bir bekleyişi tercih etmek istemeyenler için tarafımızca işlemler yürütülerek Av. Kazım İsmail KAZDAL tarafından araç değer kayıplarından doğan zararları tazmin etmek için Sigorta Tahkim Komisyonu ve Hakem yargılamasına başvurulmasını öneriyoruz.
Dava, davacıya ait aracın trafik kazası sonucu hasarlanması nedeniyle uğranılan maddi zararın tazmini istemine ilişkindir.
Dava tarihi itibarı ile yürürlükte bulunan 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 4/1-a maddesi gereği her iki tarafın ticari işletmesi ile ilgili olup olmadığına bakılmaksızın Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenen hususlar ticari davalardır. TTK 5/1 maddesi gereği ticari davalara bakmakla görevli mahkeme Asliye ticaret mahkemeleridir. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun yürürlüğe girdiği 01.07.2012 tarihinden itibaren yasanın 5/3 maddesi gereği asliye hukuk mahkemeleri ile asliye ticaret mahkemeleri arasındaki ilişki işbölümü olmaktan çıkmış görev ilişkisi haline gelmiştir. Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 1. maddesi gereği göreve ilişkin kurallar kamu düzeni ile ilgili olup mahkemece kendiliğinden dikkate alınması gerekmektedir.
Açılan somut davada davalılar arasında zorunlu mali sorumluluk sigortacısı da bulunmaktadır. Sigorta hukuku 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 6. kitabında 1401 ve devamı maddelerinde, zorunlu sorumluluk sigortası ise 1483 ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. Bu durumda Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenen hususlardan olması nedeniyle dava ticari dava olup asliye ticaret mahkemesi görev alanı içinde bulunmakta olup mahkemece görevsizlik kararı verilmesi gerekirken işin esasına girilerek yazılı olduğu şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir. Yargıtay 17. Hukuk Dairesi 2016/14740 E. , 2017/1909 K.
ARAÇ DEĞER KAYBI DAVASINDA YETKİLİ MAHKEME
Araç değer kaybı davası , haksız fiil eyleminin gerçekleştiği başka bir ifade ile trafik kazasının gerçekleştiği yerdeki görevli mahkemede açılabileceği gibi davalı sigorta şirketinin merkezinin ya da bölge müdürlüğünün bulunduğu yerde de açmak mümkündür.
6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu
Haksız fiilden doğan davalarda yetki
MADDE 16- (1) Haksız fiilden doğan davalarda, haksız fiilin işlendiği veya zararın meydana geldiği yahut gelme ihtimalinin bulunduğu yer ya da zarar görenin yerleşim yeri mahkemesi de yetkilidir.
Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik) Sigortası Genel Şartları
C.7. Arabulucuya Başvuru ve Yetkili Mahkeme
Sigortacının başvuru tarihinden itibaren en geç 15 gün içinde başvuruyu yazılı olarak cevaplamaması veya verilen cevabın talebi karşılamadığına ilişkin uyuşmazlık olması hâlinde, hak sahibi sigortacının merkez veya şubesinin veya sigorta sözleşmesini yapan acentenin bulunduğu yer mahkemelerinde, kazanın meydana geldiği yer mahkemesinde ya da zarar görenin ikametgâhının bulunduğu mahkemede dava açılabileceği gibi uyuşmazlığın çözümü için Sigorta Tahkim Komisyonuna da başvurabilir.
ARAÇ DEĞER KAYBI DAVASINDA SİGORTA TAHKİM KOMİSYONU
Sigorta Tahkim komisyonu, 6584 Sayılı Sigortacılık kanununa dayalı olarak kurulmuş olan kendi bünyesindeki hakemleri aracılığıyla vermiş olduğu kararları mahkeme ilamı niteliğinde olan bir mercidir. Sigorta tahkim komisyonunun genel merkezi İstanbul’da bulunmaktadır. Komisyonda aydınlatılmaya çalışılan uyuşmazlıklar tıpkı mahkemelerdeki gibi HMK, SK, TTK ve alt mevzuatlar çerçevesinde sonuçlandırılmaktadır.
Sigorta Tahkim Komisyonu sigorta şirketleri ile gerçek yada tüzel kişilerin yaşamış oldukları hukuki ihtilaflara hızlı bir şekilde çözüm imkanı tanımaktadır. Sigortacılık kanununa göre sigorta şirketi ve değer kaybı yaşayan kişi arasındaki bir uyuşmazlık sigorta tahkim kuruluna gönderildikten sonra 4 ay içerisinde çözüme kavuşturulmak zorundadır. Dört aylık yargılama süreci; başcuru süreci, raportör tayin edilmesi, hakem tayin edilmesi aşamalarından oluşmaktadır. Son olarak da 1 ayık karar yazımı ve bu kararın tebliğ edilmesi süreci devam etmektedir.
Sigorta tahkim komisyonu tarafından araç değer kaybına ilişkin olarak 5000 TL’ye kadar olan hukuki uyuşmazlıkların çözümünde verilen kararlar kesindir. Taraflardan sigortacı veya değer kaybı yaşayan tarafın her ikiside istinaf, temyiz veyahut üst başkaca bir mahkemeye gidemez. Ancak sigorta tahkim komisyonunun vermiş olduğu kararın iptaline yönelik olarak başvuruda bulunabilir. Ancak buradan müspet yani olumlu sonuç alma istatistiği çok düşüktür.
ARAÇ DEĞER KAYBI DAVASI MASRAFI (Sigorta Tahkim Komisyonu)
Sigorta tahkim komisyonuna başvuru sürecinde yaşanan değer kaybı eğer 5.000 TL’nin altındaysa 100 TL olarak ücretlendirilmektedir. Değer kaybı miktarı arttıkça başvuru sürecinde alınan harçlarda orantılı olarak artmaktadır. Aşağıdaki tabloda uyuşmazlık konusu miktar ve başvuru ücretleri tablosunu inceleyebilirsiniz.
|
Uyuşmazlığa Konu Miktar (TL) |
Başvuru Ücreti (TL) |
|
0 – 5.000 |
100 |
|
5.001 – 10.000 |
250 |
|
10.001 – 20.000 |
350 |
|
20001- …. |
Uyuşmazlık tutarının%1,5’u ( En az 350 TL olmak üzere) |
Sigorta tahkim komisyonuna başvurulduğu takdirde değer kaybı yaşanan araç üzerindeki değer kaybını tespit edebilmek için bilirkişi incelemesi yapılması gerekmektedir. İncelemeyi yapacak olan bilirkişiye ödenecek olan ortalama ücret 350.00 TL- 400.00 TL arasındadır.
Sigorta Tahkim Komisyonu’nda görülen dava sonuçlanınca araç değer kaybının tahsili için kararın icraya koyulması gerekmektedir. Bunun içinde ortalama 100,00 TL kadar masraf yapılmaktadır.
Araç değer kaybı davası uzmanlık gerektiren bir süreç olduğu için işinin ehli avukatlar eliyle yürütülmesi gerekmektedir. Bu sebeple de davacı müvekkil tarafından 100,00TL’de notere vekaletname masrafı yapılmaktadır. Toplamda 900,00 TL’lik bir masraf yapılmakta olup dava kazanıldığı takdirde bu masraflar yargılama gideri olarak sigorta şirketinden geri alınmaktadır.
ARAÇ DEĞER KAYBI DAVASI MASRAFI (Asliye Ticaret Mahkemesi)
Yetkili Asliye Ticaret Mahkemesinde sigorta şirketi aleyhine araç değer kaybı yaşayan gerçek yada tüzel kişi tarafından dava açılırken harç hesaplaması nispi olarak yapılmaktadır. Araç değer kaybı davalarında hesaplanan nispi harç genellikle toplamda 300TL’lik bir masraf çıkmaktadır.
Asliye Ticaret Mahkemesinde gerçekleşen davada somut maddi gerçeğe ulaşmak için araç değer kaybı davası yargılamasında bilirkişi raporları ortalama 400-450.00 TL tutarındadır.
Önemle hatırlatmak isteriz ki; araç değer kaybının tespiti açısından daha dava açılmadan önce dava açma şartı olan sigorta şirketine araç değer kaybını gidermesi için başvuruda bulunurken araç değer kaybı eksper raporu ile başvurmak bir yol haritası çizecektir. Burada da dikkat edilmesi gereken nokta a raç değer kaybı eksper raporunun kaza sonrasında araç onarımdan çıkar çıkmaz alınması oldukça önemlidir. Araç değer kaybı eksper raporu alınmadan açılan davaların; kilometre, yaş, model, onarım gören/değişen parça unsurlarına takılarak çoğu zaman reddolunduğunu hatırlatmak isteriz.
Asliye Ticaret Mahkemesi’nde görülen araç değer kaybı davası sonuçlanınca araç değer kaybının tahsili için kararın icraya koyulması gerekmektedir. Bunun içinde ortalama 100,00 TL kadar masraf yapılmaktadır.
Araç değer kaybı davası uzmanlık gerektiren bir süreç olduğu için işinin ehli avukatlar eliyle yürütülmesi gerekmektedir. Bu sebeple de davacı müvekkil tarafından 100,00TL’de notere avukatı vekil kılmak için vekaletname masrafı yapılmaktadır. Toplamda 1000,00 TL’lik bir masraf yapılmakta olup dava kazanıldığı takdirde bu masraflar yargılama gideri olarak sigorta şirketinden geri alınmaktadır.
SONUÇ
Yukarıda da detaylı olarak izah edildiği üzere araç değer kaybı davaları aracın kaza geçirdiği andan başlayarak yargılama sonucunda elde edilen araç değer kaybına ilişkin tazminatın icra kanalı ile tahsil edilmesine kadar olan bütün süreçler hukuki ve teknik bilgi gerektirmektedir. Uğramış olduğunuz zararların tazmini için avukat olmayan kulaktan dolma bilgilerle iş yapmaya çalışan kişilere güvenmeyin. Profosyonel yardım almak ve tüm hak ve menfaatlerinizi korumak için Av. Kazım İsmail KAZDAL ve ekibi sizlere hizmet vermekten mutluluk duyacaktır.