İnşaat Dünyası Dergisi Eylül-Ekim sayısında “Özel Dosya” olarak “Yangına Dayanıklı Ürünler ve Sistemler” konusunu ele aldı. TÜYAK Yönetim Kurulu Başkanı Taner Kabloğlu da Türkiye’de yangın yönetmeliği ve yangına dayanıklı ürün ve sistemler ile ilgili görüşlerini dergimizle paylaştı.
TÜYAK Yönetim Kurulu Başkanı Taner Kabloğlu, “Türkiye’de mevcut Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik 2002 yılında yayımlandı ve 2007 yılında revize edildi ancak ondan sonra bu konuda bir çalışma yürütülmedi. Türkiye’de yangın yönetmeliğinin yeni baştan yazılması gerekiyor ve mutlaka bir yönetmelik el kitabının olması lazım. Bunun için hem T.C. Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı hem de ilgili birimlere, yönetmeliğin yeniden yazılımı için başvuru ve temaslarımızı sürdürüyoruz” dedi.
TÜYAK’ın vakıf ve dernek olarak ikili bir yapısı var. Vakıf, 1992 yılında rahmetli Prof. Dr. Abdurrahman Kılıç hocamız önderliğinde kuruluyor ve bu yıl 30’uncu yılımızı kutluyoruz. Dernek ise 2003 yılında yine Abdurrahman Kılıç’ın da içinde bulunduğu aynı yapı tarafından hayata geçiriliyor. Vakıf ve dernek olarak amaç belli, toplumda yangın bilincinin gelişmesi, aynı zamanda Türkiye’de yangın sektörünün de gelişmesi ve gelişmiş ülkeler arasında yer alması için gerekli çabanın sarf edilmesi hedefleniyor. Vakıf ve dernek faaliyetlerini ortak yürütüyor ve ben de şu anda hem vakıf hem de derneğin başkanlığını yapıyorum. Faaliyetlerimizde bir ayrışma söz konusu değil. Yönetim kurulu toplantılarımızı da beraber yürütüyoruz.
Aslında bakarsanız dünyada hiçbir yönetmelik yangın konusunda yeterli değil. Dolayısıyla yangın yönetmelik ve standartları tüm dünyada belli periyotlar ile güncelleniyor. ABD bunu 3 yılda bir yapıyor, Avrupa Birliği 5 yılda bir yönetmelik ve standartları güncelliyor. Biz ise Türkiye olarak bu güncellemeleri yapamıyoruz. Türkiye’de mevcut Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik 2002 yılında yayımlandı ve 2007 yılında revize edildi ancak ondan sonra bir revizyon olmadı ve yeniden yazılmadı. Sadece ilave ve eklemeler yapıldı. Şu anda yangın yönetmeliğimiz güncel ihtiyaçlara cevap vermiyor. Bir de baştan beri kurgusal olarak eksikleri var, bu eksikliklerde, uygulamada hem yeni binalar yapılırken hem de binalarda yangınla ilgili tedbirler alınırken karışıklıklara yol açıyor. Bu durumun düzeltilmesi için biz vakıf ve dernek olarak büyük bir çaba sarf ediyoruz. Bakanlıklar ve yerel idarelerle görüşüyoruz. Şu anda güncel olarak bir yönetmelik el kitabı çalışması içerisindeyiz. Ama Türkiye’de yangın yönetmeliğinin yeni baştan yazılması gerekiyor ve mutlaka bir yönetmelik el kitabının olması lazım. Bunun için hem T.C. Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı hem de ilgili birimlere, yönetmeliğin yeniden yazılımı için başvuru ve temaslarımızı sürdürüyoruz.
Yangın koruma sistemlerini aktif ve pasif olarak ikiye ayırabiliriz. Pasif sistemler, binada alınan yapısal önlemlerdir. Kaçış yolları, yangına dayanıklı bölmeler, duvarlar, yangın kapıları ve bunların işaretlenmesi. Bu pasif sistemler hep orada dururlar, insanlar her zaman bunları kullanır. Ancak yangın güvenliği ya da herhangi bir acil durumda pasif sistemler, insanların güvenli bir şekilde binayı boşaltmasını ve itfaiyenin güvenli bir şekilde yangına müdahale edilmesini sağlarlar. Bir de aktif sistemler vardır. Aktif sistemler de yangın ortaya çıktığında çalışan sistemlerdir. Söndürme sistemleri, algılama sistemleri, duman kontrol ve tahliye sistemleri. Bunlar da yangın, binanın hangi noktasında meydana gelirse, otomatik olarak devreye girer ve belli bir senaryo içerisinde yangına müdahale eden sistemlerdir.
Dünyada inşaat sektöründe yangına dayanıklı ürünler 50-60 yıldır kullanılıyor. Türkiye’de de uzun bir süredir bu yapı malzemelerini kullanıyoruz. Ancak yerli üreticilerin bu alana son 10-15 yıl içerisinde eğildiğini görüyoruz. Aslında 2002 yılında yangın yönetmeliğinin yayımlandığını düşünürsek, çok daha erken reaksiyon gösterilmesi gerekiyordu. Ancak yönetmelik yayımlandıktan sonra efektif olarak kullanılamadığı için sektörde biraz geç tepki verdi. Şu anda yerli yapı malzemeleri üreticilerinin büyük bir kısmı yangına dayanıklı veya belli şartlarda yanmayacak malzemeyi üretme konusunda önemli atılımlar yaptı. Türkiye’de yangına dayanıklı ürünler konusunda test yapabilecek, laboratuvarlar da kuruldu. Türkiye’de bildiğim kadarıyla şu anda üç test laboratuvarı var ama bu sayı giderek artıyor. Test laboratuvarları dünyada önemli bir sektör. Avrupa’da bu testleri yapabilecek pek çok kuruluş var. Türkiye’de de kurumsallaşmayla birlikte laboratuvar sayısında da artış olacağını düşünüyorum. Ancak bu laboratuvarların kurulması öyle kolay değil, uluslararası düzeyde akredite olması gerekiyor. Yangına dayanıklı malzeme üreten her üreticinin kendi test laboratuvarı zaten var. Kendileri birtakım testlerden geçiyorlar. Ancak ürünlerin bağımsız akredite laboratuvardan sertifikalandırılması gerekiyor. Mekanizmanın bu şekliyle sağlıklı olduğunu düşünüyorum. Zaten şu anda bir yapı malzemesinin sertifikasını online sorguladığınızda, sertifika alınan kuruluşun akredite olup olmadığını görebiliyorsunuz. Bu konuda yapısal bir eksiklik olmadığını söyleyebilirim.
Bizim yönetmeliğin geliştirilmeye yönelik çok eksiklikleri bulunuyor ama Avrupa’daki birçok ülkeden daha zorlayıcı daha üst düzey bir yönetmeliğe sahip olduğumuzu söyleyebilirim. Ancak bizim sorunumuz, yönetmeliğin doğru algılanıp, doğru uygulanmasıyla alakalı. Bir de tabii ki yönetmeliğin günün şartlarına göre güncellenmesi lazım. Türkiye’deki asıl eksiklik, uygulamada. Yangın malzemeleri kullanımında asıl sorun yapının maliyetinde ortaya çıkıyor. Yani yatırımcı söz konusu ürünlerin kullanılmasına ikna olmuş mu? Buna bakmak gerekiyor. Yangın güvenliği konusunda Türkiye’de son 30 yılı bildiğim için bir genelleme yapmayı, hak olarak görebilirim. İnşaatçılar ve mimarlar, yönetmeliği uzun yıllar görmezden geldiler. Yine hocamız Prof. Dr. Abdurrahman Kılıç’ın her zaman söylediği bir sözünü dile getirmek istiyorum. Abdurrahman Kılıç hocamız, “Yangın öldürmez, mimar öldürür” derdi. Ancak şu anda yangın malzemeleri kullanımı konusunun çok net bir şekilde düzeldiğini ve iyi yolda gittiğini söyleyebilirim. İstediğimiz hızda belki ilerlemiyor ama doğru yolda olduğumuzu ve geriye gitmediğimizi görüyorum. Bu konuda artık işverenin de daha bilinçlendiğini görebiliyoruz.
TÜYAK olarak iki yılda bir sempozyum düzenliyoruz. Pandemi nedeniyle 2021 yılında sempozyumu gerçekleştirememiştik. Ertelenen sempozyumu 2022 Nisan ayında gerçekleştirdik. Bir sonraki sempozyumumuz, 2023 Kasım ayında gerçekleştirilecek. Yangın güvenliğiyle ilgili sempozyumlarımız üç gün sürüyor. Sempozyumda 45-50 civarında bilimsel makale paylaşılıyor. Aynı zamanda sempozyumla beraber sergi alanımız var. Türkiye’de yangın güvenliği konusunda faaliyet gösteren önemli firmaların büyük çoğunluğu sergi alanında bir araya gelebiliyor. Diğer taraftan Avrupa ve Amerika’daki yangın birlikleri, yangın güvenlik organizasyonları ile iş birliği içerisinde olmaya çalışıyoruz. 2017 yılından beri seminerlerimiz devam ediyor. Pandemiyle bir süre ara vermek zorunda kalmıştık. Ekim ayında seminerlere tekrar başlıyoruz. İstanbul ağırlıklı, Türkiye’nin diğer illerinde de yangın güvenliğiyle ilgili seminerler düzenliyoruz. Yılda yaklaşık 6-7 tane seminer yapıyoruz. Pandemi döneminde webinarlar yaptık, buna devam edeceğiz. Bilgilendirme webinarlarımızı TÜYAK’ın sitesine yüklüyoruz. Yangın ve yangın güvenliği konusunda bilgilenmek isteyenler, bundan faydalanabiliyor. Ücretli kurslar düzenliyoruz. Kurslar vasıtasıyla tasarımcılar, uygulamacılar, sektör profesyonelleri bilgilerini artırabiliyor. TÜYAK Yangın Mühendisliği dergimiz var. Mevcut sektörel dergilerden biraz daha bilimsel makalelere yer veriyoruz.