Uzaklaştırma kararı hakkında merak edilenleri bu yazımızda bulabilirsiniz. Sorularınızı, aşağıda bulunan yorumlar bölümünden iletebilir ve hukuki desteğe ihtiyacınız olduğunda bizlere ulaşabilirsiniz.
Aile içi şiddet olayları ile kadına ve çocuğa yönelik şiddet fiilleri toplumsal hayatımızın en önemli sorunlarından biridir. Bu yöndeki olayların önlenmesi amacıyla kanunlarla bazı düzenlemeler yapılmış ve önleyici tedbirler alınmıştır. Alınan önleyici tedbirlere uygulamada, koruma kararı denilmektedir. Koruma kararı, şiddet mağdurunun başvurabileceği bir hukuki çare, önleyici bir hukuki koruma tedbirdir.
Şiddet mağduru kişi, kendisine şiddet uygulayan eşinin ortak konuttan ayrılmasına karar verilmesini hakimden talep edebilir. Bu takdirde hakim, şiddet uygulayanın ortak konuttan ayrılması ve ortak konutun kadına tahsis edilmesi yönünde karar verebilir. Burada bahsedilen şiddetin mutlaka fiziksel şiddet şeklinde gerçekleşmesine gerek yoktur. Nitekim şiddetin psikolojik, cinsel, ekonomik olmak üzere farklı görünüş biçimleri mevcuttur. Koruma kararı, şiddetin her türlüsüne yönelik verilebilmektedir. Hatta şiddet olgusunun gerçekleşmiş olması da şart olmayıp; şiddet tehlikesinin varlığı dahi yeterli kabul edilmektedir.
Uzaklaştırma kararı, 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun’da düzenlenmiştir. 6284 sayılı Kanun, ülkemizde 2012 yılından itibaren uygulanmakta ve şiddete uğrayan veya şiddete uğrama tehlikesi bulunan kadınların, çocukların, aile bireylerinin ve tek taraflı ısrarlı takip mağduru olan kişilerin korunması ile bu kişilere yönelik şiddetin önlenmesini amaç edinmektedir.
Koruma kararının amacı, kadını ve aile içi şiddeti korumaktır. Bu kapsamda sevgiliye uzaklaştırma kararı alınması da mümkündür.
Koruma kararları, kural olarak hakim tarafından hükmedilir. Ancak gecikmesinde sakınca bulunan hallerde kolluk amiri de koruma kararı verebilir. Kolluk amiri yani polis, başvurunun yapıldığı gün koruma kararı verebilir. Bununla beraber gecikmesinde sakınca bulunan hal söz konusu değil ise hakim tarafından hükmedilir. Hakim tarafından verilen koruma kararı ise iş yoğunluğuna göre değişmekle birlikte ortalama 1 gün içerisinde verilmektedir.
Hakim, 6284 sayılı kanun kapsamında korunan kişilerle ilgili olarak aşağıda yazılı koruyucu tedbirlere karar verebilir;
Yukarıda da ifade ettiğimiz üzere gecikmesinde sakınca bulunan durumlarda önleyici tedbir kararı kolluk kuvveti olarak polis tarafından verilebilir. Ancak p olisin koruma kararı verdiği durumlarda, kararın uygulanması belli şartların gerçekleşmesine bağlıdır. Nitekim 6284 sayılı Kanun’a İlişkin Uygulama Yönetmeliğinin 29. maddesinde “ Kolluk amiri evrakı en geç tedbirin alındığı tarihi takip eden ilk işgünü içinde hâkimin onayına sunar. Hâkim tarafından yirmi dört saat içinde onaylanmayan tedbirler kendiliğinden kalkar.” denilmektedir.
Yönetmelikteki düzenlemeye göre, polisin verdiği kararının, tedbirin alındığı günden sonraki ilk iş gününden itibaren 24 saat içerisinde hakim onayına sunulması gerekir. Hakim tarafından onaylanmayan koruma kararlar, bütün sonuçları ile beraber ortadan kalkar. Polis uzaklaştırma kararı verebilir mi sorusuna bu açıklamalarla cevap vermek mümkündür. Koruma kararının uygulanmasından ise kararı veren veya kararın uygulanacağı yer kolluk görevlileri sorumludur.
|
6284 sayılı Kanun’a İlişkin Uygulama Yönetmeliğinin 35.maddesi: Korunan kişinin geçici koruma altına alınmasına ilişkin koruyucu tedbir kararı ile şiddet uygulayan hakkında verilen önleyici tedbir kararlarının yerine getirilmesinden, hakkında koruyucu veya önleyici tedbir kararı verilen kişilerin yerleşim yeri veya bulunduğu ya da tedbirin uygulanacağı yer kolluk birimi görevli ve yetkilidir. |
Koruma kararının mahkemeye sunulacak bir başvuru dilekçesi ile veya karakola gidilerek verilecek bir ifade ile talep edilmesi mümkündür. Başvuruyu alan mahkeme ve kolluk, uzaklaştırma kararına dair talepleri ele alıp; gerektiği şekilde uzaklaştırma kararı verir.
Koruma kararı, en çok altı ay için verilebilir. Ancak şiddet veya şiddet uygulanma tehlikesinin devam edeceğinin anlaşıldığı hallerde koruma kararının süresinin uzatılmasını talep etmek mümkündür. Bu konuda bir üst sınır da bulunmamaktadır. Ayrıca mahkeme hakimi kendiliğinden, korunan kişinin ya da Bakanlık veya kolluk görevlilerinin talebi üzerine tedbirlerin süresinin veya şeklinin değiştirilmesine, bu tedbirlerin kaldırılmasına veya aynen devam etmesine karar verilebilir.
Hükmedilen uzaklaştırma kararına karşı ilgililer, tefhim veya tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içerisinde itiraz edebilirler. Hakim tarafından verilen tedbir kararlarına itiraz üzerine dosya, o yerde aile mahkemesinin birden fazla dairesinin bulunması halinde, numara olarak kendisini izleyen mahkemeye, son numaralı daire için birinci mahkemeye, o yerde aile mahkemesinin tek dairesi bulunması halinde asliye hukuk mahkemesine, aile mahkemesi hakimi ile asliye hukuk mahkemesi hakiminin aynı hakim olması halinde ise en yakın asliye hukuk mahkemesine gecikmeksizin gönderilir. İtiraz mercii kararını bir hafta içinde verir. İtiraz üzerine verilen kararlar kesindir. Bu yöndeki kararlara karşı istinaf başvurusunda bulunmak mümkün değildir.
Uzaklaştırma kararı ihlali söz konusu olduğunda hangi yaptırımların uygulanacağı kanunda düzenlemiştir. Bu kapsamda 6284 sayılı Kanun’un 13. maddesine göre;
|
Madde 13 – Tedbir kararlarına aykırılık
(1) Bu Kanun hükümlerine göre hakkında tedbir kararı verilen şiddet uygulayan, bu kararın gereklerine aykırı hareket etmesi hâlinde, fiili bir suç oluştursa bile ihlal edilen tedbirin niteliğine ve aykırılığın ağırlığına göre hâkim kararıyla üç günden on güne kadar zorlama hapsine tabi tutulur. (2) Tedbir kararının gereklerine aykırılığın her tekrarında, ihlal edilen tedbirin niteliğine ve aykırılığın ağırlığına göre zorlama hapsinin süresi onbeş günden otuz güne kadardır. Ancak zorlama hapsinin toplam süresi altı ayı geçemez. (3) Zorlama hapsine ilişkin kararlar, Cumhuriyet başsavcılığınca yerine getirilir. Bu kararlar Bakanlığın ilgili il ve ilçe müdürlüklerine bildirilir |
Görüleceği üzere koruma kararına uygun davranılmaması halinde, uzaklaştırma kararı ihlali durumunda, ihlal eden kişi hakkında 3 günden 10 güne kadar zorlama hapsi uygulanır. Aynı madde hükmüne göre uzaklaştırma kararı ihlalinin her tekrarında, verilecek zorlama hapsi süresi 15 günden 30 güne kadardır. Bununla beraber verilen zorlama hapsinin toplam süresi 6 ayı geçemez. Buradaki zorlama hapsi, nafaka yükümlülüğünü ihlal sebebiyle verilen tazyik hapsi cezasından niteliği itibariyle benzerdir. Ancak uzaklaştırma kararı ihlali durumunda verilecek tazyik hapsinin şartları ve uygulanma şekli farklıdır.
Koruma kararı, aile içi şiddetin var olduğunun bir göstergesidir. Bu sebeple boşanma davaları bakımından önem arz etmektedir. Diğer yandan koruma kararı neticesinde boşanma davası açılması zorunlu değildir. Ancak şiddet olgusu, dava açmak için önemli bir nedendir. Bu sebeple hakkında ortak konuttan uzaklaştırılmasına karar verilen eşe en kısa sürede boşanma davasının da yöneltilmesinde hukuki yarar mevcuttur. Ancak burada dikkat edilmelidir ki koruma kararına rağmen eşin affedilmiş olması, boşanma davasında bu karara dayanılamayacağı anlamına gelmektedir. Nitekim Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararına göre, affedilen veya hoşgörü ile karşılanan durumların boşanma davasında kusur belirlemesinde dikkate alınamaz.
|
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 2017/2065 E., 2020/46 K., 23.01.2021 K.T. Toplanan delillerin değerlendirilmesinde; davacının 09.01.2014 tarihli duruşmada “…evden ayrılırken çocuklarla birlikte babamın evine gidiyorum, kendini iyi hissettiğinde gelirsin diye not bıraktım, bu şekilde evden ayrıldım, ben normal evden ayrılır gibi evden çıktım, hiçbir şey yanıma almadım, ben evden ayrılmak niyetinde değildim…” beyanında bulunduğu, davalının davacıya 17.01.2013 tarihinde uyguladığı fiziksel şiddet vakıasından sonra davacının, tanık ifadelerinde de yer aldığı üzere davalı hakkında verilen koruma kararı sona ermeden eşini telefonla arayarak eve çağırdığı, tarafların bu şekilde barışarak birlikte yaşamaya başladıkları anlaşılmaktadır. Affedilen olaylar tarafların kusurlarının belirlenmesinde dikkate alınamayacağından, affedilen olaylar gerekçe yapılarak taraflar lehine maddi ve manevi tazminata da hükmedilemeyecektir. Taraflar bir araya geldikten sonra da aralarında geçimsizliği kabule elverişli ve taraflara kusur olarak yüklenecek bir olayın yaşanmadığı dosya kapsamı ile aşikâr olup duyuma dayalı tanık beyanlarına dayanarak kusur irdelemesi yapılarak, bir tarafın beyanına üstünlük tanıyarak taraflara kusur yüklemek de usul ve yasaya aykırılık teşkil edecektir. |
Koruma kararının varlığı, evlilik birliğinin temelden sarsılmasına işaret etmektedir. Ancak tek başına uzaklaştırma kararının boşanma davasına hiçbir etkisi olmayacaktır. Bu sebeple boşanmaya neden olan olayların somut deliller ile ispat edilmesi gerekir. Başkaca deliller ile desteklenmeyen uzaklaştırma kararının boşanma davasına etkisi bulunmamaktadır.
6284 sayılı Kanun’da uzaklaştırma kararı kaç metreyi kapsar sorusu bakımından sınır belirtilmemiştir. Nitekim böyle bir düzenlemenin getirilmesine de ihtiyaç bulunmamaktadır. Nitekim burada önemli olan uzaklaştırma kararının ihlali yönünde bir fiilin bulunup bulunmadığıdır. Hakkında uzaklaştırma kararı verilen bir kişinin, m üşterek konutun karşı sokağına gelip beklemesi halinde koruma kararının ihlal ettiğini kabul etmek gerekir. Nitekim 6284 sayılı Kanun’un varoluş amacı şiddet mağduru kişiyi her türlü şiddetten korumaktır. Evin karşısında beklemek de şiddet mağduruna yönelik başka bir psikolojik bir şiddettir. Bu ve benzeri durumlarda metre hesabı yapılmasına ihtiyaç dahi bulunmamaktadır.
Koruma kararı, en çok altı ay için verilebilir. Ancak şiddet veya şiddet uygulanma tehlikesinin devam edeceğinin anlaşıldığı hallerde koruma kararının süresinin uzatılmasını talep etmek mümkündür. Bu tür durumlarda uzaklaştırma kararının süresinin sona ermesinden önce başvuruda bulunma gerekir. Nitekim koruma kararının süresi sona erdiğinde, karar tüm hukuki sonuçlarıyla beraber ortadan kalkacaktır.
6284 sayılı Kanun’a İlişkin Uygulama Yönetmeliğinin 31.maddesinde “ Tedbir kararı, kararı veren merci tarafından korunan kişiye ve şiddet uygulayana tefhim veya tebliğ edilir.” denilmektedir. Bu bağlamda k oruma kararının sözlü olarak veya tebligat suretiyle bildirilmesi mümkündür. Ancak sözlü bildirim uygulamada kullanılmamaktadır. Uygulamada kolluk marifetiyle uzaklaştırma kararı verilmesi durumunda taraflara uzaklaştırma kararı derhal tebliğ edilmektedir. Mahkeme marifetiyle uzaklaştırma kararı verilmesi halinde ise uzaklaştırma kararı bazı durumlarda posta marifetiyle bazı durumlarda ise muhatabın yaşadığı kolluğa uzaklaştırma kararının tebliği için görevlendirme yapılarak bildirilmektedir.
Koruma kararı ihlal edildiği durumlarda kararı veren karakola veya mahkemeye gidilerek şikayetçi olunması mümkündür. Şikayeti alan mahkeme, koruma kararının ihlali ile ilgili önemli emarelere rastladığında karşı tarafa durumu bildirir ve yazılı olarak savunma sunması için süre verir. Sonrasında ise koruma kararının ihlalinin incelenmesi için duruşma açılır. açılacak bu duruşmada şikayetçinin iddiası ve karşı tarafın savunması ele alınarak bir karar verilir. Mahkeme tarafından verilecek karara karşı itirazda bulunmak mümkündür.
Uzaklaştırma kararına dair kararlar, “değişik iş” ismi verilen ayrı bir dosyalama sistemi üzerinden verilmektedir. Bu dosyalar UYAP sisteminde görünmemektedir. Bu sebeple uzaklaştırma kararının adliyeden sorgulanması gerekmektedir. Ancak taraflar arasında çekişmeli boşanma davası varsa ve boşanma davası içerisinden koruma kararı verilmişse bu tür durumlarda UYAP vatandaş portal sistemi üzerinden uzaklaştırma kararı sorgulaması yapılabilir. Anlaşmalı boşanma davasında ise uzaklaştırma kararı verilmemektedir.
Yukarıda açıkladığımız üzere koruma kararları değişik işi dosyası niteliğindedir. Bu sebeple bu yöndeki kararların e-devlet üzerinden görünmesi mümkün değildir.
Koruma kararı, koruyucu bir tedbir niteliğindedir. Bu sebeple bu tür kararlar adli sicil kaydında yer almaz. Bu sebeple sabıka kaydı alınarak, uzaklaştırma kararı sorgulama yapılması mümkün değildir.
Koruma kararına hükmedilmesi sonrasında karara neden olan olaylar ortadan kalkmış olabilir. Bu tür durumlarda kararın iptali için, kararı veren mahkemeye başvuruda bulunulması ve koruma kararı taleplerinden feragat edildiğinin bildirilmesi gerekir.