Yabancı uyruklu işçi çalıştırma iş hukuku kapsamında iş kanununun son dönemde gereksinimlerinin artmasından kaynaklı emsal kararlar alınmasına yol açmıştır.Ülkeler arası ilişkiler ve ekonomik sebeplerden kaynaklı yabancı işçi sayısının artması ile günümüzde bazı problemlerle karşılaşılmaktadır.
Küreselleşme ve göçlerin etkisiyle günümüzde pek çok şirket yabancı işçi çalıştırmaktadır . Türkiye’nin taraf olduğu iki ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe, yabancı kişilerin Türkiye’de çalışmaya başlamadan önce izin almaları gerekmektedir. Yabancılar bu izni tek başlarına alamazlar, işverenlerinin katılımı gerekmektedir. Bu başvurular yetkili aracı kurum tarafından da yapılabilir. Yabancılar için çalışma izni almak için başvur yurt dışında Türkiye Cumhuriyeti Büyükelçiliklerine yapılır bakanlığa iletilir, yurt içinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ’na başvuru yapılmalıdır. Çalışma izni başvurusunun değerlendirilmesinde uluslararası işgücü politikası dikkate alınır. Bu başvuru KEP adresi ve elektronik ortamda yapılmalı ve sonrasında yapılacak kağıt üzerine imzalı resmi başvuru ile desteklenmelidir. Eğer ülke çıkarları gerekli kılıyorsa ya da mücbir sebep(öngörülemeyen, beklenmedik haller) söz konusuysa çalışmaya başlamadan önce ilgili makama bilgi verilerek, çalışma süresi bir ayı geçmemek ve Bakanlık onayı alınmak suretiyle çalışma izni işe başladıktan sonra da verilebilir.
Çalışma başvurusunun olumlu değerlendirilmesi halinde çalışma iznini uzatmak isteniyorsa bunun için de başvuru yapılmalıdır. Uzatma başvurusu, verilen sürenin dolmasına altmış gün kalmasından itibaren ve her koşulda çalışma izni süresi dolmadan yapılır. Bu süre dolduktan sonra uzatma başvurusu yapılırsa reddedilecektir. Bu başvuru olumlu karşılanırsa yabancıya aynı işverenle olması halinde ilk seferde en çok 2, sonraki başvurularda ise en çok 3 yıla kadar izin verilir. Uzatma başvurusu yapacak şirketlerin vergi borcu olmamalıdır, SGK borcu olmamalıdır.
Personel için yurtiçi başvuruda istenilen belgeler şunlardır:
İşveren için yurtiçi başvuruda gerekli belgeler şunlardır:
Yurtdışı başvurularda istenilen belgeler ise şunlardır:
Personelden beklenen belgeler:
İşverenden beklenen belgeler:
Süresiz veya bağımsız çalışma izni bulunan çalışanlar ve yabancı kişi çalıştıran işverenler çalışma izni ya da bu iznin muafiyeti kapsamında çalışma başlangıcı ve bitişi halleri ile çalışma izni veya bunun muafiyetinin iptalini gerektirecek durumları on beş gün içerisinde Bakanlığa bildirme yükümlülüğü altındadır.
Başvuru yurt içinden yapılmış ise çalışma izni başlangıç tarihini izleyen 30 gün içinde, yurtdışından yapılmış ise yabancının Türkiye’ye geliş tarihinden 30 gün içinde SGK sigortalı girişinin, en az Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına beyan edilmiş ücret üzerinden, yapılması zorunludur. Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliğinin 55’inci maddesinde; yabancıların hangi durumlarda ve ne kadar süre ile çalışma izninden muaf oldukları belirtilmektedir. Muafiyet hükümlerinden yararlanacak yabancılar için çalışma izni, düzenlenen yabancılarda olduğu gibi sosyal güvenlikle ilgili yükümlülüklerin ilgili işverenlerce yerine getirilmesi zorunludur. Karşılıklılık esasına dayalı olarak uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi yapılmış ülke uyruklu yabancılardan sigorta primlerinin kendi ülkesinde ödenmeye devam ettiği kanıtlanan yabancılar Türkiye’de sosyal güvenlik yükümlülüklerinden muaftırlar(Sözleşmelerde öngörülen süreler kadar).
Uluslararası İşgücü Kanununa göre
Bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeksizin ,
Çalışma izni olmaksızın ,
– Yabancı çalıştıran işverene veya işveren vekiline her bir yabancı için altı bin Türk lirası, tutarında idari para cezası verilir. Sayılan fiillerin tekrarlanması hâlinde idari para cezaları bir kat artırılarak uygulanır. Çalışma izni olmadan çalıştığı tespit edilen yabancılar sınır dışı edilmek üzere İçişleri Bakanlığına bildirilir. İşveren veya işveren vekili, çalışma izni bulunmayan yabancının ve eş ve çocuklarının barınma giderlerini, ülkelerine dönmeleri için gerekli masrafları ve gerektiğinde sağlık harcamalarını karşılamak zorundadır. Bu gider, masraf ve harcamaların Göç İdaresi Genel Müdürlüğü bütçesinden karşılanması hâlinde, ödenen tutarlar, işveren veya işveren vekilinden tahsil edilir. Buna ilişkin usul ve esaslar İçişleri Bakanlığı ve Bakanlıkça müştereken belirlenir. Yabancı işçi çalıştırmayla ilgili problemlerinize yönelik hukuki danışmanlık ve avukatlık hizmeti almak için Farah Hukuk Avukatlarıyla görüşebilirsiniz.
Yabancı işçi çalıştırılmasıyla ilgili çıkabilecek uyuşmazlıklarda görevli mahkemeler İş Mahkemeleri, İş Mahkemelerinin bulunmadığı yerlerde Asliye Hukuk Mahkemeleri iken yetkili mahkeme ise işyerinin bulunduğu yer mahkemesi veya davalının yerleşim yeri mahkemesi olduğunu söylemek mümkündür.