İnşaat Dünyası Dergisi Kahramanmaraş’taki 7,7 ve 7,6’lık depremler sonrası Mart-Nisan 2023 sayısında “Deprem Özel Sayısı” hazırladı. Sektör paydaşlarına ve bilim insanlarına depreme dirençli kentler ve binalar için görüş ve önerilerini sorduk. Deprem kuşağındaki bir ülke olarak doğru yapılanma ve sağlıklı şehirleşmenin önemine dikkat çeken Kordsa İnşaat Güçlendirme Satış ve Pazarlama Grup Müdürü M. Yasa Kılınç, “Kordsa olarak yaşamı güçlendirmeyi ilke edinmiş misyonumuz gereğince, ülkemizin yapı stokunun depreme daha dayanıklı hale getirilebilmesi, daha güvenli ve güçlü bir gelecek kurulabilmesi adına var gücümüzle çalışacağız” dedi.
Şubat ayında ülkemizin deprem bölgesinde olduğu gerçeğini acı bir şekilde hatırlamamıza sebep olan, yıkıcı ve hepimizi yasa boğan bir felaket yaşadık. Ülkece çok üzgünüz. Birçok insan benzer durumun İstanbul gibi bir metropolde gerçekleşmesi durumunda yaşanacakları düşünüp kaygılanıyor. Bu insanların birçoğu da böyle bir durum yaşanması ihtimaline karşı tedbir almak için harekete geçti bile.
Tedbir almak, hazırlıklı olmak gerçekten çok önemli. Depremden değil depreme hazır olmamaktan korkmamız lazım! Aslında her coğrafya kendi sahip olduğu özelliklere göre şehirleştirilmeli. Bizim deprem kuşağında bir ülke olarak, doğru yapılanma, sağlıklı şehirleşmenin önemini daha da anladığımızı düşünüyorum. Bir daha böylesi bir acı yaşamamak için vakit kaybetmeden yapılarımızın depreme karşı dayanıklılığının öğrenilmesi için bina performans analizi yaptırılmalı ve uygun olmayan yapılar güçlendirilmeli . Kordsa olarak yaşamı güçlendirmeyi ilke edinmiş misyonumuz gereğince, ülkemizin yapı stokunun depreme daha dayanıklı hale getirilebilmesi, daha güvenli ve güçlü bir gelecek kurulabilmesi adına var gücümüzle çalışacağız.
Kordsa, daha çok lastik güçlendirici olarak tanınıyor olabilir ama aslında hayatın birçok alanını güçlendiriyor. 50 yıl önce Sabancı Holding iştiraki olarak kord bezi üretmek amacıyla kurulan şirketimiz, yıllar içerisinde lastik güçlendirme alanındaki tecrübesini inşaat ve kompozit güçlendirme pazarlarına aktararak, bu alanlarda da katma değerli ve yenilikçi teknolojiler sunar konuma geldi. Bugün, “Tutkumuz Yaşamı Güçlendirmek” misyonumuzla, yaşamın her alanını daha güvenli ve daha sürdürülebilir kılabilmek için çalışıyoruz. Bu doğrultuda , inşaat güçlendirme teknolojilerinde de amacımız, beton yapılarda uzun ömürlü dayanım sağlayan ürünlerimizle, yapısal güçlendirme çözümlerindeki yetkinliklerimizle ülkemizin daha güvenli ve güçlü bir gelecek kurabilmesi.
Daha güvenli ve güçlü bir gelecek için yapı tasarımlarının yönetmeliklerine uygun gerçekleştirilmesi ve yapının projesine uygun doğru imalat ve işçilikle yapılması gerekmektedir. Ancak mevcut durumda, yönetmeliğe uygun yapılmayan, zaman içinde yıpranmış veya kullanım amacı değişmiş birçok bina var. İşte bu noktada bizim de uzmanı olduğumuz “güçlendirme” konusu devreye giriyor.
Güçlendirme; hasarsız veya daha önce onarım geçirmiş yapıların performansını artırmak ve yapı elemanlarını öngörülen bir güvenlik düzeyine çıkarmak için yapılan işlemlerdir. Kullanım ömrü boyunca yapının yük kapasitesi, işlevi, ihtiyaç duyulan yeterlilikleri değişiklik gösterebilir veya bina performansının arttırılması gerekebilir. Bu gibi durumlarda yapıyı yıkmak yerine, uygun olan güçlendirme yöntemi ile bina güçlendirilebilir. Karbon lifli polimerler, depremde hasar görmüş veya mekanik dış etkenler sebebiyle taşıyıcı yapı elemanlarında hasara sebep olan durumlarda yapıya dayanım kazandırma amaçlı kullanılabildiği gibi yapım sonrası tasarım değişikliklerinde de tercih edilebilir.
Depreme karşı binanın dayanıklılığının incelenmesinde, Riskli Bina Tespit Esaslarına ve Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği Deprem Performans Analizine göre çalışma yapılır, yapının güncel durumu, yapısal eksiklikleri ve yetersizlikleri belirlenir ve yapılan inceleme sonucuna göre güçlendirme veya yıkım kararına gidilebilir.
Aklınıza “neden yıkıp yeniden yapmıyoruz da güçlendiriyoruz” gibi bir soru gelebilir. Mevcut durumunda dayanım yetersizlikleri bulunan yapıların ya da depremde hasar alan yapıların yeni deprem yönetmeliğine uygun şekilde yeniden inşa edilmesi işgücü, süre ve maliyet açısından zordur. Yani güçlendirmenin tercih edilmesinin en önemli nedeni, yıkıp yeniden inşa etmeye göre daha kısa sürede ve daha az maliyetle yapılabilmesi. Daha çevreci bir çözüm olması da göz ardı edilmemelidir. Bu sebeple mühendislik açısından uygun olan yapıların güçlendirilmesi de mümkündür.
Yapıların eğilme ve kesme mukavemetinin artırılmasında, yapısal eksikliklerin giderilmesinde ve yapı performansının iyileştirilmesinde kullanılan güçlendirme yöntemleri arasında betonarme kolon sargılama, çelik elemanlar ile takviye, sönümleyiciler ve lifli polimerler ile güçlendirme teknolojilerini sayabiliriz.
Güçlendirme yöntemleri arasında düşük öz ağırlık, yüksek dayanıklılık ve kolay uygulanabilme gibi avantajları nedeni ile Karbon Lifli Polimer teknolojisi biraz daha öne çıkıyor diyebiliriz. Bu teknikte, dünyanın en sağlam malzemelerinden biri olan karbon liflerden örülmüş bir kumaş genellikle epoksi olan bir polimer reçinesi ile yüzeye uygulanıyor, liflerin kürlenip kompozit hale gelmesiyle de uygulandığı yüzeylerin sağlamlığını arttırıyor. Kordsa olarak, biz de Kratos markalı yapısal güçlendirme ürünlerimizle bu konuda çözümler sunuyoruz. Karbon kumaş ürünümüz Kratos C-Fabric ve ona özel geliştirilen Kratos Prime Resin epoksi reçinesi ile yapıların en önemli noktalarından kolon ve perdelerin basınç dayanımları ve süneklikleri artırılarak eğilme ve kesmeye karşı güçlendiriyor ve yük taşıma kapasitelerini artırıyoruz. Bunun yanında Kratos Yapısal Güçlendirme ürünleri ahşap kirişlerin ve yığma yapıların güçlendirilmesinde, yerinde döküm ve öndöküm betonarme ve öngerilmeli beton elemanların yük taşıma kapasitelerinin arttırılmasında da kullanılabiliyor. Böylece yapıların ömrü güvenli bir geleceğe doğru uzanıyor.
Neden Karbon Lifli Polimer derseniz, kolay ve hızlı uygulanabilmesi en önemli sebep. Kolay şekil alabilmesi sayesinde birçok yüzeyde yüzey şekline bağlı kalmaksızın kolayca uygulanabilir. Güçlendirme yapmaya başlamadan önce tüm bina boşaltılıyor. Ayrıca Karbon Lifli Polimer, temel olarak yüksek dayanımlı karbon ipliklerle oluşturulmuş kompozit ürünler ve oldukça hafif bir malzeme. Dolayısıyla uygulanan yüzeye de ilave yük getirmiyor.
Karbon Lifli Polimerlerin yük taşıma kapasitesini arttırmak, yapı performansını iyileştirmek, yapısal ya da korozyona bağlı hasar ve eksiklikleri gidermek gibi güçlendirme ihtiyacı için ideal olduğu düşünülürse çok geniş bir yelpazede uygulanabilir. Hastaneler, eğitim yapıları, kamu yapıları, endüstriyel yapılar, silolar, köprü ve viyadükler, konutlar, doğal gaz ve petrol boru hatları ile limanları güçlendirmede karbon lifli polimerler rahatlıkla tercih edilebilir.
Karbon kumaş, uygulama yapılmadan önce uygun ebatlarda hazırlanır. Özel reçine karışımı, rulo ile betona sürüldükten sonra kesilen kumaş lifler doğrultusunda gerilerek el ile yüzeye, hava kalmamasına dikkat edilerek yapıştırılıyor. Sonrasında sağlamlık için ikinci bir kat daha uygulanıyor. Anlatması bu denli kolay olsa da hem projelendirme hem de uygulama sürecinde büyük dikkat ve özen göstererek işin ehli insanlar tarafından yapılması tercih edilmelidir.
İncelenen yapının güçlendirme projesinin hazırlanabilmesi için uzman bir inşaat mühendisi tarafından yapı performans analizinin tamamlanması, güçlendirilecek elemanların belirlenmesi, güçlendirme yönteminin belirlenmesi ve statik detay projelerinin hazırlanması gerekir. Mimari rölöve, statik güçlendirme projelerinin sunulmasının ardından güçlendirme ruhsatı alınır ve işinin ehli kişiler tarafından karbon lifli polimer ile uygulamasına geçilir.
Tüm bu bilgi birikimimiz ve ürünlerimizle Kahramanmaraş’ta meydana gelen ve birçok ilimizin etkilendiği bu yıkıcı depremde yaraları sarmak için sahadaydık. Sertifikalı gönüllü çalışanlarımızdan oluşan Kordsa Acil Müdahale Ekibimiz ve Sağlık Ekibimiz, arama kurtarma ve ilk yardım çalışmalarında yer aldı. İnşaat Güçlendirme İş Birimimizden çalışma arkadaşlarımız ise deprem bölgesinde bina hasar tespiti süreçlerinde çalıştı. “Yaşamı güçlendirme” vaadi bizim için bir sözden çok ötesi!
Bundan sonrasında da kompozit ve sentetik fiber teknolojilerindeki uzmanlığımızı yapısal güçlendirme çözümlerindeki yetkinliklerimizle birleştirerek ülkemizin yapı stokunun depreme dayanıklı hale getirilmesi için sorumluluk almaya ve tüm kurumlarla birlikte çalışarak katkı vermeye hazırız.