YAPIM İŞLERİNDE EK FİYAT FARKI HESAPLAMALARINDA AYLIK İMALAT TUTARININ (“An” Tutarı) ÖNEMİ VE İDARELER İLE İHTİLAFLI DURUMLARDA YAPILACAKLAR
| 1/7/2021 ile 31/12/2021 tarihleri arasında (bu tarihler dâhil) gerçekleştirilen iş kısımları için fiyat farkı verilmektedir. |
Bilindiği üzere Ülkemizde ve dünyada hammadde temininde ve tedarik zincirlerinde yaşanan aksaklıklar ile girdi fiyatlarındaki beklenmeyen artışlar nedeniyle 1/12/2021 tarihinden önce 4734 sayılı Kanuna göre ihalesi yapılan ve 4735 sayılı kanunun geçici 5. maddesinin yürürlüğe girdiği 22.01.2022 tarihi itibarıyla devam eden veya bu tarihten önce fesih veya tasfiye edilmeksizin kabulü/geçici kabulü yapılan mal ve hizmet alımları ile yapım işlerine ilişkin Türk lirası üzerinden yapılan sözleşmelerde, 1/7/2021 ile 31/12/2021 tarihleri arasında (bu tarihler dâhil) gerçekleştirilen kısımlar için, ihale dokümanında fiyat farkı verilmesine ilişkin hüküm bulunup bulunmadığına bakılmaksızın ek fiyat farkı verilmesine ilişkin 24/02/2022 tarih ve 31760 sayılı resmi gazetede 4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun Geçici 5. Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Esaslar 5203 sayılı Cumhurbaşkanı kararı ekinde ek fiyat farkı uygulama esasları yayımlanmıştır.
Yayımlanan uygulama esaslarında Yapım işleri için, ek fiyat farkının hesaplanmasında; Fe=An x E x (Pn-1) formülü, kullanılacağı belirtilmiştir.
Formülde yer alan;
Fe:Ek fiyat farkı tutarını,
E:ihale dokümanında fiyat farkı hesaplanıp hesaplanmayacağına ve fiyat farkı hesaplama yöntemine bağlı olarak değişiklik gösteren sabit katsayıyı (0,56, 041 ve 0,33),
An:1/7/2021 ile 31/12/2021 tarihleri arasında (bu tarihler dahil) gerçekleştirilen sözleşme kısmı için yapılan birim fiyatlı işlerde uygulama ayında gerçekleşen iş kalemleri miktarlarının sözleşme biri fiyatlarıyla çarpılması sonucu bulunan tutarı, anahtar teslimi götürü bedel işlerde ise uygulama ayında gerçekleşen ilerleme yüzdesiyle sözleşme bedelinin çarpılması sonucu bulunan tutarı,
Pn:Gerçekleştirilen sözleşme kısmı için ihale tarihi dikkate alınarak uygulama esaslarında belirtilen ilgili formüllere göre yapılan hesaplama sonucu bulunan fiyat farkı katsayısını, ifade etmektedir.
Burada karşımıza çıkan ve hesaplamalarda hataların oluşmasına neden olacak en önemli husus aylık olarak hakediş düzenlemeyen ve birden fazla ayı kapsayacak şekilde hakkediş düzenlenen işler için uygulama ayında gerçekleştirilen imalat tutarının, diğer bir ifade ile “An” tutarının nasıl belirleneceğidir.
Peki birden fazla ayı kapsayacak şekilde hakkediş düzenlenen işler için genel olarak “An” tutarı nasıl belirlenmelidir.
Aylık olarak hakediş düzenlenmeyen veek fiyat farkı uygulama esasları kapsam maddesinde belirtilen şartları sağlayan sözleşmeler için geçici hakediş ödemelerinin aylık düzenli olarak gerçekleştirilemediği, birden fazla aya ilişkin imalatları içeren hakediş ödemeleri yapılan durumlarda ek fiyat farkı hesabı için aylık imalat miktarlarının (An tutarı)ayrı ayrı belirlenmesi gerekir.
Buradaen önemli husus “ An tutarının” nasıl belirleneceğidir. Çünkü özellikle Temmuz 2021 ile Aralık 2021 arasındaki dönemlerdeki güncel endekslere bakıldığında aylar arasında ciddi oranlarda farklar olduğu görülmektedir. Bu da haliyle ek fiyat farkı hesaplamalarına doğrudan etki etmektedir. Diğer bir ifadeyle yükleniciler açısından doğru hesaplamalarla alınacak olan ek fiyat farkının eksiksiz alınması sağlanabilir. 01.07.2021 tarihinden önce ihalesi yapılan bir yapım işi için Pn değerleri aşağıdaki tabloda hesaplanmıştır.
Tablo dikkatlice incelendiğinde temmuz ve kasım ayaları arasındaki toplam Pn değeri 1,509921 iken yalnızca aralık ayına ait Pn değeri 1,473960’ dir.
| Tablo: 01.07.2021 Tarihinden Önce İhalesi Yapılan İşler İçin Pn Değerleri | |||
| Hakediş İmalat Ayı |
Temel Endeks
(Go) Haziran 2021 |
Güncel Endeks
(Gn) |
Pn Değeri
(Pn=Gn/Go) |
| Temmuz 2021 | 693,54 | 710,61 | 1,024613 |
| Ağustos 2021 | 693,54 | 730,28 | 1,052975 |
| Eylül 2021 | 693,54 | 741,58 | 1,069268 |
| Ekim 2021 | 693,54 | 780,45 | 1,125314 |
| Kasım 2021 | 693,54 | 858,43 | 1,237751 |
| Aralık 2021 | 693,54 | 1.022,25 | 1,473960 |
Aylık olarak düzenli bir şekilde (hakediş itibar tarihinin aynı ayın ilk günü ile son günü içerisinde kaldığı) hakediş düzenlenmiş yapım işlerinde ek fiyat farkı hesaplamalarında yükleniciler ve idareler arasında herhangi bir ihtilaf veya anlaşmazlık oluşmayacaktır.
Ancak, özellikle sözleşmesinde fiyat farkı hesaplaması öngörülmeyen ve düzenli olarak hakediş yapılmayan yapım işlerinde ek fiyat farkı hesaplamalarında yükleniciler ve idareler arasında ihtilafların ve anlaşmazlıkların olması kaçınılmazdır. Zira idareler böyle bir belirsizlik hallerinde ek fiyat farkı tutarının düşük kaldığı yönteme başvurmaları kaçınılmazdır.
İhtilafların ve anlaşmazlıkların oluşmasına neden olabilecek durumlara baktığımızda aşağıda belirtilenler örnek olarak verilebilir.
Yukarıda belirtilen örnekler her işin özelinde farklılık gösterebileceği gibi belirtilen örneklerin sayısı da artırılabilir.
Yukarıda da belirtildiği üzere idarelerin bu tür belirsizlik hallerinde ek fiyat farkı tutarının düşük kaldığı yönteme başvurmaları halinde yükleniciler ne yapmalıdır?
Tüm bu süreçlerde gerek teknik gerekse hukuki destek almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Ek fiyat farkı danışmanlık hizmetlerimiz.