Adli para cezasının infaz usulünü incelediğimizde adli para cezaları 5 gün ile 730 gün arasında olabileceği gibi nitelikli dolandırıcılık suçunda zararın 2 katı şeklinde de belirlenebilir. Adli para cezalarında hapis cezalarındaki gibi bir sınır yoktur. Miktarına bakılmaz. Tüm adli para cezalarında para cezası ödeme emri gönderilir. Bu ödeme emri hükümlünün ilam adresine gönderilir.
Yazı İçeriği
Hükümlünün adresine gönderilen “para cezası ödeme emri” tebliğden itibaren +30 gün beklenir. 30 gün içinde eğer hükümlü en yakın infaz savcılığına giderse taksitlendirme hakkından faydalanır.
Adli para cezasında taksitllendirme 2 şekilde olur.
Mahkeme, Türk Ceza Kanunun 52. maddesi 4.fıkrasına göre 4 taksit ve 24 taksit öngörebilir. Öngörmeyedebilir. Kişinin sosyal ekonomik durumunu yeterli görürse mahkeme taksit öngörmeyebilir.
Eğer ki mahkeme tarafından taksit öngörülmezse infaz savcılığının 3 taksit hakkı vardır. Ancak bu taksitten yararlanabilmesi için hükümlünün kendisine tebliğden 30 gün içinde en yakın savcılığa gidip ilk taksidi peşin olarak ödemesi gerekir.
Hükümlü kendisine yapılan tebliğin 30 gün geçmesi halinde ödemeyi yapmaması halinde hükümlünün para cezası hapis cezasına çevrilir.
Para cezası hapis cezasına çevrilirken gün hapis cezası sistemindeki oran dikkate alınarak mahkeme kaç paradan hapis cezası belirlemişse infaz savcılığıda o oranda hapse çevirir.
Örnek vermek gerekirse; Basit kasten yaralamadan dolayı hükümlüye ceza verildiğini düşünelim. 120 gün kişinin sosyoekonomik durumu gözetilerek asgari tutardan 20 TL olarak para cezası verildi. 2400 TL para cezası için ödeme emri çıkartıldı ve 30 gün içinde hükümlü ödemesini yerine getirmedi. Para cezası hapis cezasına çevrilir. Mahkemenin çevirdiği oran 20 TL ‘dir. İnfaz savcılığı 2400 TL’yi 20 TL ye bölerek 120 gün hapis olarak bulunur. Yine bu hapis cezası önceden hapse çevrilince derhal yakalama çıkartılırdı. Ancak bu hapis cezası 6545 sayılı yasa gereği 1 gün –> 2 gün olmak üzere kamuya yararlı işte çalışma tedbirine çevrilir. Bu yasa 28 haziran 2014’te yürürlüğe girmiştir. Yani bu yasa ile birlikte bu 120 gün hapis; 1 gün 2 saat olmak üzere yani 120 gün hapis × 2 saat toplam 240 saat kamuya yararlı bir işte çalışma tedbirine çevrilir. Adliyede çaycılık yaparak, belediyelerde temizlik görevlisi olarak kamuya yararlı işte çalışır. Bu 240 saati, bir günde 8 saat çalışarak 4 günlük cezasını infaz etme imkanı vardır.
Türk Ceza Kanunun 52. maddesiyle birlikte gün para cezası sistemine döndü. Önceden nispi para cezası sistemi vardı. Gün para cezası sisteminde de paradan hapse çevrilme mahkemenin çevirdiği oran üzerindendir. Mahkeme 20 liradan çevirmiş ise para cezasına infaz savcısıda 20 liradan çevirir. Ancak nispi para cezalarında, nispi para cezaları derken yeni Türk Ceza Kanununda sadece nitelikli dolandırıcılık suçlarında bu durum söz konusudur. Hapis cezasının yanında bazı fıkralardaki suçlar için ceza miktarının haksız kazanç elde edilen dolandırılan miktarın 2 katı kadar para cezası verilir. Bu 2 katı kadar para cezasınında Ceza Genel Kurulu tarafından gün para cezası olarak işlem yapılır. Ancak suç tarihi 1 Haziran 2005’ten önce olan suçlarda infaz kanunu geçici 1. maddesi gereği 100 liradan hapse çevrilir.
Para cezalarını taksitle ödemelerde para cezası ödeme emri tebliğ edilince 30 gün içinde hükümlü veya bir yakını veya avukatı ilk taksidi öderse taksit hakkından yararlanır. Bu taksit mahkeme eğer kararında öngörmüşse infaz savcılığı bu karara uymak zorundadır. Ama mahkeme taksit öngörmemişse infaz savcılığının 30 gün içinde ilk taksit yatırılmak üzere +2 taksit daha uygulama imkanı vardır. Para cezalarında taksit hakkı ödenirken ilk taksit hangi gün yatırılmışsa takip eden ayın aynı günü yatırılır. Bir mücbir sebep söz konusuysa, yani deprem, sel, su baskını, yangın gibi mücbir sebeplerin varlığı halinde para cezalarının taksidi ötelenebilir.
Para cezalarında eğer hapse çevrildiğinde tek ilamda hükümlü en fazla 3 yıl yatırılabilir. Yani para cezası ne kadar miktarı yüksek olursa olsun en fazla 3 yıl süreyle hapis cezası alabilir. Diyelim ki para cezası 2500 gün hapis cezasına çevrildi. 2500 gün yatırılmaz. 3 yıl yani 1095 gün yatırılır.
Birden fazla para cezası ilamı varsa en fazla 5 yıl yani 1825 gün cezaevinde yatırılabilir. Daha fazla cezaevinde yatırılamaz.
Para cezalarında şartla tahliye uygulanmaz.
Hükümlü 30 gün içerisinde adli para cezasını ödemezse taksit hakkından faydalanmaz. Yine para cezası hapse çevrilip kamuya yararlı işte çalışma tedbirine çevrilince hükümlüye tekrar bir çağrı kağıdı gönderilir. 10 gün içinde çalışma hakkından yararlanabilirsin diye. Eğer 10 gün içinde de gelmezse hakkında yakalama emri çıkartılır. Yakalama emri çıkartılınca taksit imkanı kalmaz. Kamuya yararlı işte imkanı da aynı şekilde kalmaz.
Hakkında adli para cezasını ödemediğinden ötürü yakalama kararı çıkarılmış hükümlü paranın tamamını öderse derhal serbest bırakılır. Paranın tamamını geç ödediği için faiz işletilmez. Yakalama emri yakalandıktan sonra cezası 5.000TL diyelim kendisi veya yakını veya avukatı derhal o ödemeyi gerçekleştirirse hükümlü derhal serbest bırakılır.
Adli para cezaları hapse çevrilince kapalı cezaevinde infaz edilmez. Para cezaları hapse çevrilince açık cezaevinde infaz edilir. Açık cezaevinde infaz ederken de diyelim ki 10 gün açık cezaevinde yattıktan sonra kendisi, yakını, üçüncü bir şahıs veya avukatı kalan miktarı öderse derhal serbest bırakılır.
Çek suçlarında verilen para cezaları, para cezalarının infazına tabidir. Ancak Çek Kanununda özel bir hüküm vardır; çek suçundan çevrilen para cezalarında kamuya yararlı bir işte çalışma tedbiri uygulanmaz. Dolayısıyla bu para cezaları hapse çevrilir.
Diğer tüm hususlar ile ilgili infaz hukuku avukatı gibi arayışlarda bulunan kişilerin soracağı soruları derleyerek yazıda belirtmiş olduk.