Partial shipments, İngilizce bir ticari terim olup bir siparişin küçük parçalar halinde, farklı zamanlarda ve farklı taşıma araçları ile yüklenmesi anlamında kullanılmaktadır.
Güncel akreditif kural kitapçığı olan UCP 600 ‘de “ partial shipments ” kavramı 31. madde altında tanımlanmıştır. UCP 600’ün orijinal Türkçe çevirisinde söz konusu terimin “ kısmi yükleme ” kavramı ile ifade edildiği görülmektedir.
Akreditif konusunda uzun yıllardır çalışanların “ kısmi yükleme ” yerine “ kısmi sevkiyat ” tabirini kullandıkları da bir gerçektir.
Bugünkü yazımızda kısmi yükleme kavramını açıklayacağız. Aynı zamanda, kısmi yükleme akreditifli işlemlerde ne gibi sonuçlar doğurmaktadır, sorusunun da yanıtını arayacağız.
Kısmi yüklemenin akreditif kurallarında tam bir tanımlaması yoktur. UCP 600 ve ISBP 745 içerisinde değişik yerlerde bulunan bilgilerden ve ICC Bankacılık Komisyonunun Görüşlerin’den kısmi yükleme ile akreditif kurallarının ne demek istediğini anlıyoruz.
Kısmi yükleme, genellikle farklı zamanlarda ama mutlaka birbirinden farklı taşıma araçları ile toplam tutarı daha yüksek olan bir akreditif altında, daha düşük miktarlarda ürün sevk edilmesi işlemidir.
Kısmi yükleme beraberinde genellikle kısmi ibraz uygulamasını da getirmektedir.
Konuyu örneklerle açıklamak gerekirse;
Örnek 1: Toplam 100.000 EUR tutarlı Irak makarna ihracatında;
Yukarıdaki örnekte ürünler iki farklı taşıma aracı ile sevk edildiğinden, aynı gün yükleme yapılsa ve hâtta tek ihracat beyannamesi altında yalnızca bir tek karayolu taşıma belgesi ibraz edilse dahi kısmi yükle yapılmış demektir.
Örnek 2: Toplam 200.000 USD tutarlı Katar deterjan ihracatında
Tüm sevkiyatlar Derince Limanın’dan yüklenmiş ve Katar’ın Hamad Limanın’da boşaltılmıştır.
İkinci örneğimizde de kısmi sevkiyat vardır. Hatta, her bir yükleme kendi içerisinde kısmi sevkiyat olarak değerlendirilmelidir.
Örnek 3: Toplam 300.000 USD tutarlı Suudi Arabistan demir-çelik ihracatında
Her iki sevkiyat için de konşimentoda boşaltma limanı Dammam Port olarak gözükmektedir. Konşimentolarda belirtilen sefer numarası her iki sevkiyat için de aynıdır.
Yukarıdaki üçüncü örneğimizde, akreditif kurallarına göre kısmi yükleme (partial shipment) oluşmamıştır. Çünkü, ürünler aynı gemiye yüklenmişler, aynı sefer sayılı gemi ile taşımaları yapılmış ve her iki sevkiyat için de konşimentolarda tek bir boşaltma limanı gösterilmiştir.
Konu ile ilgili olarak akreditif kuralı şu şekildedir: “ Aynı taşıma aracıyla ve aynı sefer için başlayan sevkiyatı kanıtlayan birden fazla tasıma belgesi takımından oluşan bir ibraz, belgeler farklı yükleme tarihleri veya farklı yükleme limanları, farklı teslim alma veya sevk yerleri gösterseler bile aynı varış yerini göstermeleri kaydıyla kısmi yükleme konusu belgeler olarak görülmeyecektir. ”
MT 700 akreditif açılış swift mesajında kısmi yüklemelere izin verilip verilmediği “43 P : Partial Shipments” maddesi altında gösterilmektedir.