Böbreklerimiz vücudumuzun en önemli organlarından biridir. Onlar olmadan hayatımızı sürdürmemiz mümkün değildir.
Böbreklerimiz diğer organlarımızdan çok farklı bir karakter sergiler. Karaciğer veya sinir hücreleri gibi diğer doku ve organlarımız zarar gördüğünde kendini yenilerken, zarar gören böbreklerin sağlam kısımları yenilenmek yerine intihar yolunu seçer (1).
Bu nedenle böbrek rahatsızlıklarında hekimin müdahalesi için ilk üç ay çok önemlidir. Üç ayı aşkın süre böbrek fonksiyonları bozuk kalan bir hastanın böbreklerini eski haline getirmek çok zordur ve genellikle hastada kronik böbrek yetmezliği tablosu oturmuştur (2).
Çoğu zaman nedensiz yere gece idrara çıkma (nokturi) dışında herhangi bir bulguya rastlanmaz. Hastalar genellikle halsizlik, iştahsızlık, sinirlilik, uyku bozuklukları, vücutta yaygın kaşıntı gibi belirtileri başka sebeplere bağlarlar. Bu nedenle böbrek yetmezliği hastalarının üçte birini biz hekimler nefes darlığı, kalp yetmezliği veya koma gibi artık son dönem belirtileri ile birlikte acilde veya yoğun bakımda ilk kez görebiliriz.
Tüm bu nedenlerle böbrek hastalıklarını engellemek maksadıyla belirli aralıklarla hekime gidip tetkik yaptırmak gereklidir (3,4).
Referanslar:
1. Savill J. Apoptosis and the kidney.J Am Soc Nephrol. 1994 Jul;5(1):12-21.
2. Chapter 1: Definition and classification of CKD Kidney Int Suppl (2011). 2013 Jan; 3(1): 19–62.
3. Vassalotti JA Practical Approach to Detection and Management of Chronic Kidney Disease for the Primary Care Clinician. Am J Med.2016 Feb;129(2):153-162.
4. Chronic Kidney Disease in the United States, 2019 Centers for disease control and prevention
BÖBREK SAĞLIĞINI TEHDİT EDEN 7 NEDEN
Ülkemizde her 7 kişiden birinde görülen kronik böbrek rahatsızlıklarında en önemli neden öncelikle kişinin hatalı davranışları oluyor. Tansiyon ve kandaki alyuvar dengesini sağlayan, vücudu atıklardan arındırma gibi önemli görevleri olan böbrekleri korumak için ise bu konuda bilinçlenmek gerekiyor (1).
Böbrekleriniz alarm veriyor olabilir bu belirtilere dikkat!
• Ayak bilekleri, el ve yüzde şişme
• Çabuk yorulma
• Bulantı ve kusma
• Geceleri nedensiz yere idrara çıkma ve idrar alışkanlığında değişiklik
• Tansiyonun yüksek olması
• Nefes darlığı, nefes almada zorluk
• Tat almada bozukluk
• Kötü nefes kokusu
• Fazla tuz kullanımı
Ne yazıkki ülkemiz dünyada en fazla tuz tüketilen ülkelerden biridir. Günde 4 gram yemek tuzu tüketimi sağlıklı bir insan için yeterlidir. Fazla tuz kullanımı kan basıncını artırarak kalp ve damar hastalıkları ile birlikte böbrek hastalıklarını da tetikler (2,3).
• Yeterince su içmemek
Sağlıklı bir insanın günde 1.5-2 litre su içmesi gereklidir. Yeterli su içmemek halsizliğin yanısıra böbreklerimizde taş oluşumuna ve böbrek kaybına yol açabilir (4,5).
• İdrar tutmak
Hijyenik sebepler ve bir takım yanlış alışkanlıklar sebebiyle idrar tutmak tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonlarına, mesane yapısının bozulmasına ve böbrek yetmezliğine dek ilerleyen bozukluklara yol açar. Tuvaletin vasfına bakmaksızın günde 4-6 kez idrarımızı yapmamız gerekir (6).
• Fazla protein tüketmek
Birçok böbrek hastalığında idrarda atılan protein miktarı artar. İdrardaki bu artmış protein zamanla böbrek yapısında geri dönüşümü olmayan hasarlara yol açar. Bu durumda fazla protein tüketmek böbrek hastalığının hızlanmasına yol açar (7). Birçok gencin vücut geliştirme adına aldığı takviye proteinler ise akut böbrek yetmezliğine yol açabilirler ve asla kullanılmamalıdır.
• Sigara içmek
Sigara kullanımı kalp gibi tamamen damarlardan yapılı bir organ olan böbreklerimizde de damar tıkanıklıklarına yol açar. Dolaylı olarak kan basıncını artırarak böbreklere zarar verir (8). Böbrek hastalarında sigara içimi ölüm riskini en az 4 kat artırır (9).
• Bilinçsiz ilaç kullanmak
Özellikle bilinçsiz bir şekilde antibiyotik ve ağrı kesici kullanımı böbrek yetmezliğine yol açabilir. Hekim tarafından önerilmedikçe asla antibiyotik ve ağrı kesici alınmamalıdır (10). Aksi durum hekim tarafından önerilmedikçe ağrı kesici olarak etken maddesi parasetamol olan ilaçlar tercih edilmelidir.
Tansiyonu kontol altında tutmamak
Kan basıncı yüksekliği kalp ve damar hastalıklarına yol açmasının yanısıra böbrek yetmezliğine de yol açabilir. Tansiyon hastalarının tansiyon ilaçlarını kullanmaları, kan basınçları ideal seviyelerde olmadığı sürece bir anlam ifade etmez. Kan basıncı mutlaka büyük 130 ve küçük 80 ve altında olmalıdır (11).
Referanslar:
|