Diyaliz Nedir?
Diyaliz Nedir?
D
iyaliz Nedir? Diyaliz, kronik
böbrek yetmezliği olan hastalarda böbrek fonksiyonlarını büyük ölçüde yerine getirir. Hemodiyaliz ve periton diyalizi, atık maddeleri, toksinleri, fazla tuz ve sıvıları vücuttan uzaklaştırıp böbreklerin temel görevlerini üstlenir.
Diyaliz tedavisi böbreklerin tüm işlevlerinin yerini almaz, bu da hastaların belirli ilaçları düzenli olarak almaları gerektiği anlamına gelir.
Bunlara antihipertansif tedaviler, kandaki fosfat seviyelerini düşüren ilaçlar, vitaminler ve anemiyi önlemek için kırmızı kan hücrelerinin üretimini artıran ilaçlar dahildir.
DİYALİZ NEDİR?
Diyaliz, böbrek yetmezliği olan insanlarda, vücutta birikmiş olan fazla sıvı ve atık maddelerin yarı geçirgen bir membran (zar) aracılığıyla temizlenmesi işlemine denilmektedir.
Hangi hastalara diyaliz tedavisi gereklidir?
1. Böbrek fonksiyonlarının % 80 – 90’nı kaybetmiş hastalarda
2. Böbrek yetmezliğine bağlı tedavisi önlenemeyen kusmalarda
3. Tedaviye cevapsız sıvı fazlalığında
4. Böbrek yetmezliğine bağlı kanama eğilimi olanlarda
5. Böbrek yetmezliğine bağlı bilinç bulanıklığı olanlarda
6. Böbrek yetmezliğine bağlı perikardit olanlarda
Hemodiyaliz uygulamadan önce bir hazırlık aşaması vardır.
Hasta kanını alıp
makineye vermek için büyük bir damar yolu gereklidir
Diyaliz Nedir?
. Bu amaçla hastanın atardamarı ve toplardamarı cerrahi olarak birleştirilir. Buna Arterio-Venöz Fistül
denir. Ancak acil ş
artlarda diyaliz uygulanacaksa damar içi kateterizasyon uygulanır.
Diyaliz Nedir?
Hemodiyaliz nedir?
Özel bir membran i
le hastanın kanının makineler aracılığı ile
temizlenmesi işlemidir.
hemodiyaliz işleminin gerçekleşmesi için yeterli kan akımı sağlanmalı, bir membran ve hemodiyaliz makinesi sağlanmalıdır.
Diyaliz Nedir?
Yeterli kan akımınının sağlanması için hastanın atar ve toplar damarı arasında bir pencere ( arteriyovenöz fistül ) yaratılmalı veya hastanın büyük bir toplar damarına geçici kateter konmalıdır.
Diyaliz Nedir?
Hemodiyaliz tedavisi hastanın böbrek yetmezliğinin şiddetine, y
aptığı idrar miktarına
bağlı olmak üzere haftada 2 – 3 kez 4 – 6 saat süre ile uygulanır. Yetersiz hemodiyaliz tedavisi hastada hasara ve ölümlere yol açabilir.
Hemodiyaliz tedavisi genellikle hastanede veya bir hemodiyaliz ünitesinde uygulanır. Ancak uygun makine ve ekipmanla evde de uygulanabilir.
Periton diyalizi nedir?
Periton karın boşluğunda
bulunan organların etrafındaki zar için kullanılan tıbbi terimdir. Periton zarının (membran) insanlardaki yüzey alanı yaklaşık 2 m2’dir. Periton diyalizinde (hemodiyalizden farklı olarak özel bir membran yerine) periton membranı kullanılır. İlk kez 1923 yılında Ganter
tarafından gerçekleştirilmiştir.
Hastanın vücut yapısına göre belirlenen özel solüsyon karın boşluğuna verilir. Vücuda verilen solüsyon 4-6 saat bekletildikten sonra yeni solüsyonla değiştirilir. Bu süre boyunca kanda bulunan üre ve fazla sıvı solüsyona geçer. Bu işlem hasta
tarafından günde 4-5 kez yapılır.
Periton diyalizinin gerçekleşmesi için 3 teknik unsura gereksinim vardır:
1. Karına yerleştirilmiş kateter
2. Uygun diyaliz sıvısı
3. Kateter ve diyaliz
sıvısı arasındaki bağlantı sistemi
Diyalizde fazla su vücuttan nasıl atılır?
Kronik böbrek yetmezliği olan hastalar genellikle aşırı sıvı ile ilgili problemlere sahiptir, çünkü idrara çıkmakla ilgili problemleri vardır.
Periton diyalizi sırasında vücuttan fazla su almak için,
diyaliz sıvısına şeker ilave edilir. Şeker molekülleri periton zarından kolayca geçemediğinden, vücut suyu, sıvı konsantrasyonundaki farkı dengelemek için
peritondan diyaliz sıvısına geçer. Bu işlem osmoz olarak bilinir. Sürekli olarak taze diyaliz sıvısı getirerek, böbreklerin çıkaramadığı (ve vücutta toplanacakları) fazla su kandan alınabilir.
Hemodiyalizde, içi boş elyafın dışındaki basınç içeriden daha düşükse, içi boş elyafın içinden akan kandan vücut suyu alınır.
Bu işleme ultrafiltrasyon adı verilir ve fazla
suyu vücuttan uzaklaştırır.
Hemodiyaliz Nasıl Yapılır?
Kanda bulunan zararlı maddelerin temizlenmesi ve vücutta eksik olan bazı tuzların tamamlanması için yapılan hemodiyaliz
i
şlemi öncesinde diyalizör belirlenir ve sterilize edilir. İşlem öncesinde diyaliz cihazından iki litre kadar serum fizyolojik geçirilerek sterilizasyon işlemi sırasında kullanılan maddeler cihazdan uzaklaştırılır. Hemodiyaliz için hastaneye gelen hastaya
öncelikle damar
yolu açılır. Bu işlem için
üç farklı yol izlenebilir:
* Kateter: Geçici damar
yolu için kullanılan kateter, kasıktan, boyundan
ya da
köprücük kemiğinin alt kısmından takılır. Takıldıktan hemen sonra kullanılabilen katetere, çoğunlukla acil durumlarda gerek duyulur.
* Fistül: Hemodiyaliz için en güvenilir yol olan fistül, aynı zamanda en uzun süre ile kullanılabilen yöntemdir. Atardamar ve toplardamarın cerrahi operasyonla birleştirilmesi sonucunda elde edilen arteriyovenöz fistül (AVF),
i
yi bir diyaliz için
gerekli olan toplardamar içindeki kan akımını hızlandırır. Kalıcı damar yolu olan fistülün, hemodiyaliz amacıyla kullanılabilmesi için operasyonun ardından yaklaşık 2-3 hafta geçmesi gerekir.
* Greft: Bir diğer kalıcı damar yolu olan greft, vücuda yapay damar takılması olarak tanımlanabilir. Cerrahi müdahale ile yapılan greftte de atardamar ve toplardamar suni bir damarla birleştirilir.
Greftin, hemodiyaliz
için
kullanımından önce de yaklaşık 2-3 hafta beklenmesi gerekir.
Hemodiyalizin Avantajları Nelerdir?
Yapay böbrek olarak da bilinen hemodiyaliz, kanın vücut dışında bir makine aracılığıyla temizlenmesinin ardından tekrar dolaşım sistemine verilmesi yöntemidir. Hastanın sağlık durumuna göre haftada iki ya da üç kez yapılan hemodiyaliz işleminin her bir seansı yaklaşık dört saat sürer. Hemodiyalizin avantajları şöyle sıralanabilir:
* Hastanın bakım yükünü azaltır.
* Tedavi, eğitimli personel tarafından
yapılır.
* Peritoneal diyalize kıyasla daha hızlı, verimli ve konforludur.
* Zararlı maddeler, hızla vücuttan uzaklaştırılır.
* Diğer yöntemlere göre daha uzun aralıklarla yapıldığından hastanın yaşam kalitesini artırır.
* Hemodiyaliz ünitesinde hastalar, birbirleriyle iletişim kurarak stres seviyelerini
düşürebilirler.
Diyaliz Nedir?