Yapılan araştırmalar gösteriyor ki beyin her bir uyarıcı ve girdi ile yaşam boyunca şekillenir. Egzersiz sırasında bedende yaşanan ölçümlenebilir (kan dolaşımının artışı, salgılanan hormon seviyeleri, … gibi) değişikliklerin yanı sıra bilinçaltı düzeyde de birçok değişiklik yaşanır. Ayrıca nörobiyolojik düzeyde de egzersiz esnasında yeni nöronların (sinir hücrelerinin) oluştuğu gözlemlenmiştir. Egzersiz rutinleri, beyindeki sinir ağlarının büyümesini ve gelişmesini destekler. Şimdi egzersiz yaparken beyinde yaşananları sırayla inceleyelim.
Egzersiz yapmak moleküler ve hücresel değişiklikleri destekler. Nörotrofik (Büyüme) faktörlerine aracılık eden anahtar mekanizmalar şunlardır:
Nörotransmitterler bedenin kimyasal habercileri olarak tanımlanırlar. Bu moleküller olmadığı zaman, hücreler arası mesajlar taşınmaz.
Egzersiz yaptığımız zaman, vücudumuzda tüm bunlar serbest kalır. Bu şekilde ruh hâlimiz düzenlenir, dikkatimiz ve odağımız güçlenir, öğrenme sürecimiz gelişir.
Egzersiz sırasında incelendiğinde insan beyninin morfolojisini (form ve yapısını), bağlanabilirliğini etkileyen bazı fonksiyonel ve yapısal değişikliklere rastlanır. Bu değişiklikler özellikle beynin şu iki bölümünde görülür:
Egzersiz yaparken beyinde bulunan bu iki alanın hacmi artar, boyutları genişler ve beynin diğer bölümleri ile bağlantıları güçlenir. Bu şekilde stres ve zorlu duygularla baş etme kapasitemiz de artar. Bu iki alanın iyi çalışması, günlük yaşamın getirdiği stres ile baş etme gücümüzü yükseltir. Egzersiz sırasında ayrıca bu iki alana daha fazla oksijen gider ve ihtiyacımız olmayan atıkların uzaklaştırılması sağlanır.
Egzersiz yaptığımızda uyku rutinlerimizi, stres seviyemizi ve ruh hâlimizi direkt etkileyen sosyal ve duygusal açıdan olumlu değişiklikler yaşarız. Egzersiz yapmak ayrıca hafızamızın güçlenmesine, dikkatimizin artmasına, karar verme mekanizmalarının iyileşmesine ve tüm bilişsel işlevlerin gelişmesine yardımcı olur. Egzersiz, beyni doğrudan etkilerken hipertansiyon ve insülin direnci gibi bilişsel gerilemeye neden olan çevresel risk faktörlerini de azaltır. Yaşanan tüm değişim ve dönüşümlerden egzersiz yapmanın beyni nasıl etkilediği anlaşılabilir.
Zihin ve beyin sağlığı için önerilen günlük egzersiz süresi, yaklaşık olarak yarım saattir. Egzersiz yapmanın birçok farklı yolu ve yöntemi bulunur. Bireysel ya da ekip sporları, fitness aktiviteleri ya da günlük basit yürüyüşler beynin ihtiyacı olan egzersiz sürecini karşılar. Egzersiz yapmak mutlaka yüksek efor sarf etmek değildir. Dans etmek, yürümek, yüzmek, bisiklet sürmek ya da frizbi oynamak da oldukça keyifli egzersiz örneklerindendir. Egzersiz yapmanın beyne faydaları ise şunlardır:
Eğer bu yazı ilginizi çektiyse sıradaki yazımız sizin için geliyor: Depresyon Ve Egzersiz İlişkisi