İş akdinin feshi ve kıdem tazminatı hakları 4857 ve 1475 sayılı Kanunlarda net bir şekilde belirtilmiştir. Ancak, yine kanunda bu hakların nasıl kazanıldığına dair birtakım istisnalara yer verilmiştir. Evlilik sebebiyle istifa, bu istisnalardan bir tanesidir.
İçindekiler
İhbar süresi, iş akdini feshetmek isteyen tarafın diğer tarafa yazılı olarak bildirmesi ile başlayan bir süreçtir. İhbar süresini belirleyen unsur, işçinin o işverene bağlı olarak çalıştığı süredir. 4857 sayılı İş Kanunu iki taraf için de ihbar sürelerini öngörür.
4857 sayılı İş Kanununun 17. maddesine göre işçinin uyması gereken ihbar süreleri aşağıdaki gibidir:
Bu süreler İş Kanununun öngördüğü asgari süreler olup iş sözleşmesi ile arttırılabilir.
Kanun koyucu, işçinin evlilik gerekçesi ile istifa edebilmesi hakkını kadın işçiye verir. İşçi iş akdini evlilik sebebi ile feshetmek istiyorsa, resmi nikah tarihinden itibaren 1 yıl içerisinde bu işlemi gerçekleştirmelidir. Kişinin evlilik sebebi ile iş akdini feshetmesi halinde ihbar süresi uygulanmaz. Bu sebeple taraflar arasında ihbar tazminatı hakkı oluşmaz.
Bu konu hakkında 03.06.2008 tarihli Yargıtay 9. Hukuk Dairesi E. 2007/18608 K. 2008/14177 T. kararı da paralel bir görüş beyan eder. Buna göre, “…Kadın işçinin yasanın tanıdığı fesih hakkı kullanması nedeniyle işverene ihbar öneli tanıması zorunluluğu bulunmamaktadır…” Yargıtay kararından da anlaşılacağı üzere evlilik gerekçesi ile iş akdini sonlandıran taraf (işçi) ihbar sürelerine uymak zorunda olmadığı gibi ihbar tazminatına da hak kazanamaz.
Bir işçinin boşandığı eşi ile yeniden evlenmesinin kıdem tazminatı hakkı doğurup doğurmadığını anlamak için önce kıdem tazminatının ne olduğunu kavramak gerekir.
Kıdem tazminatı, taraflar arasında meydana gelen iş sözleşmesinin İş Kanununda öngörülen hallerden biriyle sona ermesi durumunda işçiye ödenen haktır. Burada çalışması gereken asgari süreyi doldurmuş olması gerekir. Eğer kıdem tazminatı hakkı ölüm sebebi ile doğmuş ise bu tazminat kişinin mirasçılarına ödenir. Burada söz konusu asgari süre 1 yıldır. İşçi aynı işverene bağlı iş yerinde en az 1 yıl çalışması halinde kıdem tazminatına hak kazanır. Ancak, evlilik sebebi ile iş akdini fesheden kadın işçiler için durum farklıdır.
1475 sayılı kanunun 14. maddesi ile işçiye tanınan evlilik sebebi ile iş akdini feshetme ve kıdem tazminatı hakkının kullanılabilmesi için işçinin kaç kez ya da kiminle evlendiğinin önemi yoktur. İşçi, boşandığı eşi ile bir kez daha evlenmesi halinde iş akdini haklı sebeple feshedebilir ve bundan doğan kıdem tazminatı hakkını bağlı bulunduğu işverenden talep edebilir.
İşçinin evlendiği tarihten itibaren 1 yıl içerisinde kendi isteği ile iş akdini sonlandırması halinde, hizmet akdinin devamı boyunca her geçen yıl için işveren tarafından işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı öder.
Kıdem tazminatı hesaplama işlemi, işçinin aldığı son brüt ücret üzerinden gerçekleşir. Eğer işçi akort, parça başı, götürü ya da yüzde usulü gibi değişken bir kazanca sahip ise son 1 yıllık ücretin ortalaması alınarak tazminat hesabı yapılır.
1475 sayılı İş Kanununun
14. maddesine göre, kıdem tazminatının zamanında ödenmemesi durumunda tazminatın gecikme süresi için, mevduata uygulanan en yüksek faiz tutarında ödeme yapılır.
İşçi, iş akdini feshedip kıdem tazminatı alabilmek için boşandığı eşi ya da başka biriyle evleniyor ise bu, kanuna karşı hile ve hakkın kötüye kullanılması durumunu doğurur. Böyle bir durumun tespiti halinde işçi kıdem tazminatı hakkını kaybeder.
Kıdem tazminatı hakkında daha fazla bilgi için Kıdem Tazminatı Nedir? başlıklı yazıyı inceleyebilirsiniz.
İşsizlik ödeneği, işçinin kendi isteği dışında işine son verilmesi halinde devlet kanalı ile elde edebileceği geçici bir ödenektir. İşsizlik ödeneği belirli bir süre ve belirli miktarlarda işçiye ödenir.
4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa göre işsizlik ödeneğinden yararlanma koşulları aşağıdaki gibidir:
Yukarıda sayılan koşullar göre, evlilik nedeni ile işten ayrılan işçi işsizlik ödeneğine dair koşulları sağlamamaktadır. Kanun, bu durum için herhangi bir istisnaya yer vermediği için işçi, evlilik gerekçesi ile işten ayrıldıktan sonra işsizlik ödeneğine hak kazanamaz.
Aklınıza takılan sorular için Sinan Eroğlu Hukuk Bürosu ile iletişime geçebilir; İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku, Sözleşmeler Hukuku, Tazminat Hukuku, Ticaret ve Şirketler Hukuku ve daha birçok hukuki alan ile ilgili danışmanlık hizmeti alabilirsiniz.