İş Sağlığı Güvenliğinde Yeni Bir Dönem: ISO 45001

[vc_row][vc_column][vc_empty_space height=”50px”][vc_custom_heading text=”İş Sağlığı Güvenliğinde Yeni Bir Dönem: ISO 45001″ use_theme_fonts=”yes” el_class=”chsfs”][vc_empty_space height=”15px”][vc_column_text]İş sağlığı ve güvenliği küresel boyutta bir sorundur. Her yıl işle ilgili kaza ve hastalıklar sonucunda 3,2 milyondan fazla kişi hayatını kaybetmektedir. Ayrıca her yıl 160 milyon yeni meslek hastalığı vakası ile 300 milyon ölümcül olmayan iş kazası meydana gelmektedir.

İş yerlerindeki sağlık ve güvenlik şartlarını iyileştirerek, iş kazalarını ve iş/meslek hastalıklarını azaltmak olan İş Sağlığı ve Güvenliği Sistem Standartları daha iyi yaşam koşullarını hedeflemektedir. Bu amaçla, Kılavuz niteliği taşıyan ilk sağlık ve güvenlik standardı olan “BS 8800 Mesleki Sağlık ve Güvenlik Yönetim Sistem Rehberi” 1996’da İngiliz Standartlar Enstitüsü (BSI) tarafından yayınlanmıştır. Bu ilk standart kurumların belgelendirilmesine temel teşkil etmemekteydi. OHSAS 18001 Standardı, 1999 yılında BSI tarafından hazırlanmış, ISO tarafından tanınmış ve günümüze kadar geçerliliğini korumuştur. Ancak ISO kendisi ve birçok ülke tarafından, ortak hazırlanmış bir iş güvenliği standardı ihtiyacına yönelik talepler nedeniyle diğer yönetim sistem standartları ile uyumlu ISO 45001 Standardı ’nı Mart 2013 itibariyle geliştirmeye başlamıştır. Yeni standart, 12 Mart 2018 tarihinde yayınlanmıştır. [/vc_column_text][vc_custom_heading text=”Her iki standardında temel amacı aynı olsa da ISO 45001 Standardı çok önemli temel farklılıkları beraberinde getirmiştir. Farklılıklar ve yeni standardın getirdiği yaklaşımlardan bazıları aşağıdaki gibidir.” use_theme_fonts=”yes” el_class=”chsfs”][vc_empty_space height=”15px”][vc_column_text]

• OHSAS 18001’deki standart madde sayısı 4 iken, Annex SL yapısına göre kurgulanan ISO 45001’de madde sayısı 10’a çıktı. Böylece diğer Yönetim Sistemleri Standartları ile kolay entegre edilmesi amaçlanmıştır.
• Terimler ve Tarifler bölümünde verdiği toplam 37 tanım ile standardın daha kolay anlaşılmasının sağlanması hedeflenmektedir.

• OHSAS 18001 Standardında tehlike ve risklerden bahsedilirken, ISO 45001 Standardı kuruluşların iç ve dış hususları, ilgili taraflar, yasal gereklilikler de dahil olmak üzere kuruluşun faaliyet alanına daha geniş perspektiften bakılmasını istemektedir. Kuruluş ve bağlamının anlaşılmasında, iç hususları belirlerken diğer yönetim sistemlerinden farklı olarak kuruluşun çalışma koşulları, ISG kültürü gibi iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili konular üzerinde dururken, ilgili taraf beklentilerinde ise ön planda “çalışan beklentilerinin” alınması gerekliliği vurgulanmıştır.
• Üst yönetimin süreçleri sahiplenmesi ve liderlik yapması üzerinde vurgu yapan ISO 45001 Standardında, Üst yönetimin sağlık ve güvenlik stratejisi, politika ve hedefleri belirleme ve izleme sistemleri aracılığıyla sistemlerin etkinliğini takip etme konusundaki rolleri ve beklenen taahhütleri netleştirilmiştir. Diğer revize edilen Yönetim Sistemlerinden farklı olarak “Liderlik” maddesinde çalışan katılımını ve çalışana danışılması ihtiyacını da ele alan yeni standart, Kuruluş Liderlerinden çalışanlarına sağlık ve güvenlik koşullarının iyileştirilmesi yönünde danışmasını ve katılımın sağlanarak, İ ş Sağlığı Güvenliği Kültürü oluşturmasını beklemektedir.

• “Risk Temelli Düşünce” yapısının uygulanması bu standart içinde geçerlidir. Kuruluşlardan, riskleri ve fırsatlarını yönetmesini, onları kendi süreçleri içerisine entegre etmesini, uygulamasını, aksiyonlarını belirlemesini ve bu aldığı aksiyonların etkinliğini değerlendirmesini beklemektedir. ISG Risklerinin ve Fırsatlarının belirlenmesi Tehlikelerin Belirlenmesi maddesinden ayrı olarak bağımsız bir madde olarak tanımlanmıştır.
• ISO 45001 Standardı kuruluşun kontrolü altındaki çalışanların (taşeronlar dahil) görevlerini sağlıklı ve güvenli bir şekilde yapması için yetkin olmalarının sağlanmasını beklemektedir.

• Operasyonel Kontrol maddesinde aşağıdakiler netleşmiştir:
  • Tehlikelerin ortadan kaldırılması ve ISG risklerinin azaltılması için kontrol hiyerarşinin kullanılması
  • İSG performansını etkileyen geçici ve sürekli değişikliklerin planlı bir şekilde uygulanması ve etkili bir değişim yönetimi beklentisi
  • Satın alınacak ürün ve hizmetlerin tedarik edilmesinde ISG Yönetim Sistemi gereksinimine uygun olmasını sağlamak için kontroller yapılması
  • Yüklenici/Taşeron çalışmalarının ISG risklerini önleyecek şekilde kontrollü yapılması
  • Dış kaynak kullanılarak yürütülen tüm çalışmaların iş sağlığı ve güvenliği etkilerinin dikkate alınması ve yönetilmesinin sağlanması beklenmektedir.

ISO 45001 Standardı, ürün güvenliği, mal hasarı veya çevresel etkiler gibi konulara özel olarak değinmemektedir. Ancak herhangi bir riskin gerçekleşmesi durumunda bahsi geçen konular çalışan sağlık ve güvenliğini de etkiliyorsa mutlaka dikkate alınması gerekmektedir.

Kuruluşların standart yayınlandıktan sonra 3 yıl içerisinde yeni standarda geçiş yapmaları gerekmektedir. Henüz TSE tarafından Türkçesi yayınlanmasa da geçiş için son tarih Mart 2021’dir . Bildiğiniz üzere pek çok kuruluş ISO 9001 ve 14001, 2015 versiyonlarına göre sistemin güncellenmesinde gecikti ve geçiş sürecinde zorlandılar. İnanıyoruz ki, Kuruluşlar ISO 45001 ISG Yönetim Sistemine geçiş için çalışmalarını son yıla bırakmadan başlayarak, etkin bir İş Sağlığı Güvenliği Yönetim Sistemini kuracak ve uygulayacaktır.

“İş kazaları nedeniyle hayatını kaybeden, yaralanan, hastalanan çalışanları anmak amacıyla 2001 yılında Uluslararası Çalışma Örgütü (İLO) tarafından 28 Nisan tarihi “Dünya İş Sağlığı ve Güvenliği Günü ” olarak ilan edilmiş olup, 2003 yılından itibaren Dünyada çeşitli etkinliklerle anılan bir gün haline gelmiştir. Bu nedenle her yıl, Mayıs ayının ilk haftasına denk gelen 4-10 Mayıs günleri ülkemizde de İş Sağlığı ve Güvenliği Haftası olarak belirlenmiştir. Yapılan etkinliklerin amacına ulaşmasını diliyor, kazasız ve sağlıklı günleri beraberinde getirmesini umut ediyoruz.”

[/vc_column_text][vc_custom_heading text=”Kaynak” use_theme_fonts=”yes” el_class=”chsfs”][vc_empty_space height=”15px”][vc_column_text]

• ISO 45001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi Standardı (ing) İlk baskı/ 2018-03
• www.ıso.org
• www.ilo.org

[/vc_column_text][vc_column_text] “İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi’nin etkin olarak uygulanması, sürdürülebilirliğin en önemli faktörlerinden biridir. ” [/vc_column_text][vc_empty_space height=”50px”][/vc_column][/vc_row]