İsteğe bağlı emekli olmak için sigortalı olarak çalışmamak ve istenen şartları sağlamak gerekir. İsteğe başlı sigortalılık, çalışmayan kişilerin emekli aylığı alabilmesi için tanınan bir haktır. İsteğe bağlı emekli olmak için prim eksiği olanlar, daha önce çalışıp iş bırakanlar da başvurabilir.
İsteğe bağlı sigortalılık yurt dışında yaşayan Türk vatandaşlarının da yararlanabileceği bir haktır. İsteğe bağlı sigortalılıkta primler aylık olarak ödenir. Gerekli yaş, prim ödeme ve gün kriterleri sağlandığında aylık bağlanır.
İsteğe bağlı emeklilik , çalışmayanların emeklilik hakkı elde edebilmesi için yapılan bir düzenlemedir. Bu düzenleme sayesinde bir kişi hiçbir zaman çalışmasa bile emekli olabilir. Ancak bunun için düzenli prim ödemesi yapılması gerekir.
İsteğe bağlı sigorta, gönüllülük esasına dayanır. Kişi isterse bu sigorta kolunun sağladığı avantajlardan yararlanabilir. Böylece yaş, prim şartlarını sağladığında emekli olur. Özellikle yaşlandığı zaman bir geliri olması isteyenler bu yönteme başvurabilir.
Daha önce çalışıp yeterli prime ulaşamadan işten ayrılanlar için de isteğe bağlı sigortalılıktan yararlanmak mümkün oluyor. İnternet üzerinden kolayca başvuru yaparak isteğe bağlık sigortalılık koşullarından yararlanma imkânı doğuyor.
İsteğe bağlı sigortalı olmak isteyenlerin ilk olarak gerekli şartları sağlaması gerekir. 08.09.1999 öncesinde sigortalı olanlar EYT şartlarını taşıdıkları takdirde emeklilik hakkından yararlanabilir. 08.09.1999-20.04.2008 arası sigortalı olanlar için farklı şartlar söz konusudur.
20.04.2008 sonrasında sigortalı olanlar içinse emeklilik şartları daha da ağırdır. Emekli olmak isteyenler kısmi emeklilikten de yararlanabilir. 08.09.1999 öncesi sigortalı olanlar, 15 yıl sigortalılık, 3600 gün prim ve 50 yaş şartıyla emekli olabilir.
Emeklilik için gerekli şartları sağlayanların turkiye.gov.tr adresinden başvuru yapması gerekir. Bizzat SGK’ya giderek de başvuru yapmak mümkündür.
Eğer daha önce hiç sigorta girişiniz yoksa “Sosyal Güvenlik Kurumu/4B isteğe bağlı ilk tescil kaydı” seçeneğini tercih etmelisiniz.
Bu seçeneği tercih ettikten sonra hangi şartların gerektiği ekranda belirtilir. Bu ekranda belirtilen şartları taşıyanlar, 4B’li isteğe bağlı sigortalı olabilir.
Daha önce sigorta girişi olanlar ve part time çalışanlar ise “Sosyal Güvenlik Kurumu/4A isteğe bağlı ilk tescil kaydı” seçeneğini tercih etmelidir.
e-Devlet üzerinden isteğe bağlı sigorta sona erdirme işlemleri de yapılabilir.
İsteğe bağlı emeklilik şartları arasında prim gün şartını sağlamak ve yaş kriterini yerine getirmek yer alır. İsteğe bağlı sigorta primi ödeyenler, ilk primi 08.09.1999 öncesinde yatırmaları halinde EYT’den yararlanabilir.
08.09.1999 öncesinde sigortalı olup sonradan isteğe bağlı sigortalı olanlar da EYT’den yararlanabilir. Ancak bu tarihten sonra sigortalı olanlar, kanuna göre değişen şartları sağlamalıdır.
Kadınlarda isteğe bağlı emekli olmak için gerekli şartlar, hangi kanuna tabi olduklarına bağlıdır. İşe giriş tarihi 08.09.1999 öncesi olanlar EYT’den yararlanabilir. Bu tarihten sonra sigortalı olanlar için yaş ve prim ödeme şartı değişmiştir.
Tabloda görüldüğü üzere 1999 sonrası sigortalı olanlar daha fazla prim ödemek zorundadır. Aynı zamanda yaş şartı da sağlanmalıdır.
4B isteğe bağlı sigorta emeklilik şartları, BAĞ-KUR kapsamında emekli olanlarla aynıdır. BAĞ-KUR’luların mevcut düzende 9000 gün prim ödemesi gerekir. Aynı şartlar isteğe bağlı sigorta için de geçerlidir. İsteğe bağlı sigortalı olan kişi genel sağlık sigortası haklarından da yararlanır.
İsteğe bağlı emeklilik toplu ödeme hakkı yoktur. Primler, aylık olacak şekilde ödenmelidir. Primlerin her ay düzenli olarak ödenmesi gerekir. Aksi takdirde bir süre sonra isteğe bağlı sigortalılık sona erer.
İsteğe bağlı emeklilik ile emekli aylığı ve emeklilere sağlanan tüm haklara ulaşılır. İsteğe bağlı sigortadan emekli olan kişinin normal emekliden farkı yoktur.
İsteğe bağlı sigorta emeklilik hesaplama işlemi için ilk olarak ilk prim ödeme tarihini bilmek gerekir. Bunun yanı sıra hangi kanun kapsamında sigortalı olunduğunun da bilinmesi önemlidir. E-Devlet üzerinden emekliliğe ne kadar kaldığı öğrenilebilir.
Emeklilik hesaplaması yapmak için uygulamamızı kullanabilirsiniz : https://www.ssk.biz.tr/ne-zaman-emekli-olurum/
İsteğe bağlı emeklilikte yıl sayısı 25’tir. Bir sigortalının emekli olması için en az 25 yıldır sigortalı olması gerekir. 25 yıl boyunca prim ödeme şartını sağlayanlar, emekli olma hakkı elde eder.
İsteğe bağlı emeklilik primi, yıllara göre değişiklik gösterir. 2023 yılı için isteğe bağlı sigortalılardan 3202,56 TL prim alınmaktadır. Bu prim alt sınırdır. Bu sınırdan daha az prim ödenmesi mümkün değildir. Ancak sigortalı istemesi halinde prim tutarını daha yüksek belirleyebilir.
İsteğe bağlı emeklilik primleri tablosu için : https://www.ssk.biz.tr/istege-bagli-sigorta-ne-kadar/
3600 günden isteğe bağlı emeklilik vardır. Bunun için ilk sigortalılık tarihinin 08.09.1999 öncesi olması gerekir. Prim ödeme süresi en az 3600 gün olmalıdır. Bu haktan 08.09.1999 öncesinde işe giren sonra çıkan ödemelerini isteğe bağlı yapmaya devam edenler yararlanabilir. Bu sayede prim süresi 3600 güne tamamlanır. Böylece kısmi emeklilik şansı ortaya çıkar.
3600 Günden emeklilik şartları tablosu : https://www.ssk.biz.tr/3600-gunden-emeklilik/
Engelli isteğe bağlı emeklilik ile prim ödenmesi mümkündür. Engelliler, normal sigortalılara göre daha erken bir tarihte emekli olabilir.
2008 ve Öncesi
| İşe Başlama Tarihi | Oran/Derece | Oran/Derece | Oran/Derece |
|---|---|---|---|
| %80 üzeri | %60-%79 | %40-%59 | |
| 15.08.1991 ve öncesi | 15 Yıl-3600 Prim Gün | 5 Yıl-3600 Prim Gün | 15 Yıl-3600 Prim Gün |
| 06.08.1991-05.08.1994 | 15 Yıl-3600 Prim Gün | 15 Yıl-3680 Prim Gün | 16 Yıl-3760 Prim Gün |
| 06.08.1994-05.08.1997 | 15 Yıl-3600 Prim Gün | 16 Yıl-3760 Prim Gün | 17 Yıl-3920 Prim Gün |
| 06.08.1997-05.08.2000 | 15 Yıl-3600 Prim Gün | 17 Yıl-3840 Prim Gün | 18 Yıl-4080 Prim Gün |
| 06.08.2000-05.08.2003 | 15 Yıl-3600 Prim Gün | 17 Yıl 8 Ay 3920 Prim | 19 Yıl-4240 Prim Gün |
| 05.08.2003-30.09.2008 | 15 Yıl-3600 Prim Gün | 18 yıl-4000 Prim Gün | 20 Yıl-4400 Prim Gün |
2008 ve Sonrası
| İşe Başlama Tarihi | Oran/Derece | Oran/Derece | Oran/Derece |
|---|---|---|---|
| 1.Derece %60 ve üzeri | 2.Derece %50-%59 | 3.Derece %40-%49 | |
| 01.10.2008-31.12.2008 | 15 Yıl-3700 Prim Gün | 16 Yıl-3700 Prim Gün | 18 Yıl-4100 Prim Gün |
| 01.01.2009-31.12.2009 | 15 Yıl-3800 Prim Gün | 16 Yıl-3800 Prim Gün | 18 Yıl-4200 Prim Gün |
| 01.01.2010-31.12.2010 | 15 Yıl-3900 Prim Gün | 16 Yıl-3900 Prim Gün | 18 Yıl-4300 Prim Gün |
| 01.01.2011-31.12.2011 | 15 Yıl-3960 Prim Gün | 16 Yıl-4000 Prim Gün | 18 Yıl-4400 Prim Gün |
| 01.01.2012-31.12.2012 | 15 Yıl-3960 Prim Gün | 16 Yıl-4100 Prim Gün | 18 Yıl-4500 Prim Gün |
| 01.01.2013-31.12.2013 | 15 Yıl-3960 Prim Gün | 16 Yıl-4200 Prim Gün | 18 Yıl-4600 Prim Gün |
| 01.01.2014-31.12.2014 | 15 Yıl-3960 Prim Gün | 16 Yıl-4300 Prim Gün | 18 Yıl-4680 Prim Gün |
| 01.01.2015 ve sonrası | 15 Yıl-3960 Prim Gün | 16 Yıl-4320 Prim Gün | 18 Yıl-4680 Prim Gün |
Ev hanımlarına isteğe bağlı emeklilik hakkı vardır. Ev kadınları 25 yıl prim ödeyerek emeklilik hakkından yararlanabilir. Ev hanımlarının ödemesi gereken prim miktarı 3202,56 TL’dir. Bu alanda bir devlet desteği olması planlanmaktadır. Böyle bir destek söz konusu olursa primlerin 3’te biri devlet tarafından ödenecektir.
Böylece emeklilik süreci daha kolay olacaktır. Emekli olmak isteyen ev kadınları 08.09.1999 öncesinde sigorta girişi varsa daha kısa sürede emeklilik mümkün olur. İsteğe bağlı emekli olmak isteyen ev kadınlarının SGK’ya başvuru yapması gerekir.
İsteğe bağlı emeklilik günü sayıları, en az 3600, en fazla 9000 olarak belirlenmiştir. Bu kapsamda ödenecek prim günü sayıları şu şekildedir:
İsteğe bağlı sigortada prim miktarı, sigortalı ile anlaşmanın yapıldığı sigorta şirketi arasında belirlenir. Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından konulan sınırlarla bağlantılı olarak belirlenen miktarlarda asgari ücret baz alınır. Asgari ücretin %32’si oranında prim ödemesi alt sınırı belirlenmektedir. Bu miktarın %20’si sigorta ücreti, %12’si malullük primi olarak alınmaktadır.
Ancak miktar, kişinin aldığı maaşa göre değişiklik gösterebilir. İsteğe bağlı sigortada ödenen primler alınacak emekli maaşını etkiler. Prim ödemesi yüksek limitlerle yapıldığında, alınacak emekli maaşının miktarı da yüksek olur. Ancak ödenecek yüksek limitlerle erken bir yaşta isteğe bağlı emekli olmak söz konusu değildir.