Bu yazımızda günlük hayatta birçok insanın başına gelen ve teknolojinin ilerlemesiyle de iyice yaygınlaşmaya başlayan Kişisel Veriler Hukuka Aykırı Olarak Kaydedilmesi, Başkasına Verilmesi Suçunu anlatmaya çalışacağız. Öncelikle belirtilmelidir ki kişisel veriler le (kişisel bilgilerle) ve alakalı olarak TCK’da farklı durumlara yönelik düzenlemeler bulunmaktadır.
Buna göre, kişisel verilerin, hukuka aykırı olarak;
– kaydedilmesi (m. 135),
– bir başkasına verilmesi, yayılması veya ele geçirilmesi (m. 136) ve
– hukuka uygun olarak kaydedilen verilerin kanunlarda belirlenen süreler geçmiş olmasına rağmen sistemden yok edilmemesi (m. 138),
Fiilleri, suç olarak tanımlanmıştır.
Görüldüğü üzere kanun sistematiğinde artarda gelen bu düzenlemelerle birlikte Kişisel Veriler koruma altına alınmaya çalışılmıştır. Bu suç bakımından öncelikle kişisel veri kavramının ne olduğunun anlaşılması gerekmektedir. Kişisel Veri kavramının tanımını bize KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI KANUNU yapmaktadır.
İlgili kanuna baktığımızda karşımıza çıkan tanım;
Kişisel veri: Kimliği belirli veya belirlenebilir gerçek kişiye ilişkin her türlü bilgiyi ifade eder.
Yukarıdaki tanımdan da anlaşılacağı üzere sadece kimliğini ortaya koyan bilgiler değil; hobiler, tercihler, etkileşimde bulunulan kişiler, grup üyelikleri gibi kişiyi doğrudan veya dolaylı olarak belirlenebilir kılan tüm veriler kişisel veri kapsamında bulunmaktadır. Tanımdan da anlaşılacağı üzere tüzel kişiler sayılmamıştır dolayısıyla tüzel kişiler bu suç bakımından koruma kapsamı dışında kalmaktadır. Buradaki tanımı ve kapsamı yazımız boyunca tekrar edeceğiz tanımın öğrenilmesi önem arz etmektedir.
Kişisel Veriler Bakımından Örnekler: Kişinin adı , soyadı , yaşı , T.C kimlik numarası , GSM No , ev adresi , araç plakası , fotoğrafı , sesi , parmak izi , biyometrik verileri , sağlık bilgileri vb. bilgilerin hepsi kişisel veri kapsamındadır somut olaya göre kişinin takma adı dahi bu kapsama girebilir.
Örneklerle anlattığımız kişisel veriler bakımından şu husus unutulmamalıdır bu veri ile kişinin belirli veya belirlenebilir olması gerekmektedir. Toplumda yaygın olan bir isim belirlemeye yetmezken daha basit bir lakap ile belirleme yapılması mümkün olabilir bundan dolayı somut olaya göre yorumlama yapmak gerekebilir.
İçindekiler
Yazımızın daha önceki kısımlarında temel husus olan Kişisel Veri kavramı anlatılmaya çalışıldı bu kısımda ise TCK m.135 ile düzenleme altına alına Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Suçu anlatılmaya çalışılacaktır.
Kanundaki tanımına bakılınca ilk fıkrasında basit hali ikinci fıkrada ise bu suçun nitelikli hali düzenlenmektedir. Bu suçun faili herhangi bir kimse olabilir mağduru ise daha önceki kısımda da açıklandığı üzere gerçek kişiler olur. Suçun konusunu Kişisel Veriler oluşturmaktadır.
Bu suç bakımından kavranılması gereken temel husus ‘’ kaydetmek ’’ fiilidir zira suçun tipiklik anlamında fiil unsurunu oluşturmaktadır. Kaydetmek kelimesinden ne anlamamız gerektiğine dair kanunda bir açıklık yoktur kaydetmenin sözlükteki karşılığına bakıldığında yazmak , tespit etmek , deftere geçirmek , sesi veya resmi manyetik bant üzerine geçirmek , hatırlamak için yazmak , elektronik veya sayısal araçlarda bilgiyi korumaya almak anlamlarına gelmektedir. Suçun unsuru olarak kaydetmek fiili de, kişiye ait bilgilerin bir yere yazılmasını, saklanmasını veya koruma altına alınmasını ifade eder.
Kişisel verilerin bilahare tekrar veya başkaları tarafından gerektiğinde kullanılabilecek şekilde hazır bulundurulması kaydetme olarak kabul edilmelidir. Bu itibarla kişisel bilgilerin görülmesi, bulunduğu yerden okunması ve kişinin zihninde tutulması, örneğin ezberlenmesi fiilleri kaydetme olarak kabul edilemez. Dikkat edilmelidir ki kaydetmenin nereye yapıldığının önemi bulunmamaktadır defter, kağıt, peçete, duvar olabileceği gibi bilgisayar, telefon, mp3 çalar, hafıza kartı da olabilir.
Kaydetme bakımından dikkat edilmesi gereken bir diğer husus ise kişinin kaydettiği Kişisel Veriyi hukuka aykırı olarak ele geçirmesi gerektiğidir aksi takdirde hukuka uygun olarak elde etme durumu varsa bu durumda bu suç oluşmayacaktır.
Örnek: (A) kişisinin rızasıyla kendi adı-soyadını (B) ‘ ye ait siteye kaydolmak için vermesi ve bu bilgilerin sisteme kaydedilmesi durumu. (Suç Oluşmaz)
Kişisinin sınıf arkadaşlarının ad-soyadı, okul numaralarını izinsiz şekilde evdeki bilgisayarına kaydetmesi (Suç Oluşur)
Bu suç bakımından bahsedilmesi gereken bir başka husus ise suçun kasten işlenmesi meselesidir. Fail bu suçu ancak kasten işleyebilir taksirle bu suçun işlenmesi mümkün değildir. Kasten işlemek nedir sorusu zihinlerde oluşabilir. Failin kasten hareket ettiğini söyleyebilmek için, onun kaydettiği bilgilerin başkasına ait kişisel veri olduğunu bilmesi gerekir. Failin bu suç bakımından kasten hareket ettiğini söyleyebilmek için, kaydettiği şeyin, gerçek kişiye ilişkin, onun şahsı bakımından fonksiyon gören bir bilgi olduğunu bilmesi gereklidir.
Bir diğer husus ise hukuka aykırılık meselesidir zira kanuni tanımda hukuka aykırı olarak kaydeden ifadesi geçmektedir. 6698 sayılı kanun ve ilgili mevzuata baktığımızda kişisel verilerin işlenmesini hukuka uyar hale getiren bazı haller vardır bunlar;
Bazı durumlarda Türk Mevzuatı ilgilinin izni olmaksızın kişisel verilerin kaydedilmesine olanak sağlamaktadır ve bundan dolayı da kişinin yaptığı işlem hukuka aykırı durumdan kurtulmaktadır.
İlgili kişisel verilerinin kaydedilmesine izin verdiği hallerde hukuka aykırılıktan bahsedilemez. Bu durumda da suçun oluştuğundan bahsedilemez.
Bu suç bakımından da daha önce yazımızın başında önem arz ettiğini ifade ettiğimiz kişisel veri ve tanımı karşımıza çıkmaktadır. Bu tanımdaki belirtilen hususlar aynen burada geçerlidir. Yazımızın bu kısmında bu suç bakımında farklılık arz eden noktalara değinilecektir. Diğer hususlar ilk bölümlerinde açıklanmaya çalışılmıştır.
Bu suç bakımından fail özellik arz etmez mağdur ise yalnızca gerçek kişi olabilmektedir. Bu suçun konusunu da kişisel veriler oluşturmaktadır. Kişisel veriden ne anlaşılması gerektiği daha önceki kısımda açıklanmıştır. Bu suç üç farklı seçimlik hareket ile işlenmesi mümkündür. Kişisel verilerin başkasına verilmesi , kişisel verilerin yayılması ve kişisel verilerin ele geçirilmesi hareketleridir.
Bu üçünden herhangi birinin yapılması ile suçun fiil unsuru oluşur. Kişisel verilerin başkasına verilmesi hareketinde yer alan “başkası” gerçek kişiler olabileceği gibi tüzel kişiler de olabilecektir. Failin kişisel verileri suçun mağduru dışındaki gerçek veya tüzel bir kişiye verileri vermesi halinde suç gerçekleşmiş olacaktır.
Kişisel verilerin yayılması da çok çeşitli şekillerde gerçekleştirilebilir. Bu; kişisel verilerin yazılı olarak mektup şeklinde birden fazla kişiye gönderilmesiyle gerçekleştirilebileceği gibi, internet üzerinden bir web sitesinde kişisel verileri başkaları için erişilebilir kılmak ya da bir forumda açıklamak suretiyle de gerçekleştirilebilir. Kişisel verilerin bir tek kişiye verilmesi veya açıklanması suçun oluşması açısından yeterlidir, herkesin öğrenmesi gerekmez. Keza bu suçun da kasten işlenmesi gerekir.
Yukarıda anlatılan suçlar bakımından düzenlendiği kanundaki ilgili maddeye baktığımız zaman :
‘’ Kişisel verilerin kaydedilmesi, verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme ve verileri yok etmeme hariç, bu bölümde yer alan suçların soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete bağlıdır.’’
Hükmüyle karşılaşmaktayız bu hükme göre sayılan suçların takibi şikâyete bağlı değildir . Resen soruşturması yapılır.
Mevzuat gereği takibi şikâyete bağlı olan suçlar uzlaştırma kapsamındadır. Uzlaştırma yoluna gidilip gidilmediği hem soruşturma evresinde hem de kovuşturma evresinde dikkat edilir. Yazımızda anlatılan suçlar bakımından uzlaştırma yoluna gidilmesi mümkün değildir.
Zamanaşımı bakımından inceleme yapacak olursak yukarıda da açıklandığı üzere yazımızda bahsedilen suçların takibi şikayete bağlı değildir bundan dolayı da şikayet süresi yoktur. Dava zamanaşımı süresi içinde şikayet yapılabilir.
1)Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Suçu- Prof. Dr. Mahmut KOCA** Prof. Dr. İlhan ÜZÜLMEZ***
2)Özel Hayata ve Hayatın Gizli Alanına Karşı Suçlar- Prof. Dr. Zeki Hafızoğulları** 1 Doç. Dr. Muharrem Özen***
3)Türk Ceza Kanunu Bağlamında Kişisel Verilerin Ceza Normlarıyla Korunması- Murat Volkan Dülger**
4)Türk Ceza Kanunu- Ceza Muhakemesi Kanunu- Kişisel Verilerin Korunması Kanunu