Vefat eden ya da hakkında gaipliğe hükmolmuş kişilerin ardında bıraktığı malvarlığı, alacak veya borçlarının mirasçılarına bölüştürülmesine miras paylaşımı adı verilmektedir. Miras Hukuku’na göre mirasçılar yasal veya atanmış mirasçılar olabilirler. Miras Hukuku’nda her mirasçının miras paylaşımından ne kadar alacağı belirlidir. Bu doğrultuda yasal Miras Paylaşımı yapılmaktadır. Fakat kimi zaman yasal veya atanmış mirasçılar arasında paylaşıma ilişkin ihtilaflar doğabilmektedir.
Miras Hukuk u’na göre yasal mirasçılar, murisin alt soyu ve sağ kalan eşidir. Altsoy içerisinde mirasbırakanın çocukları, torunları veya varsa torunlarının çocukları bulunur. Bu sıralamaya göre vefat eden kişinin çocukları sağ iken torunlar veya torun çocuklarına miras geçmez. Altsoy içerisinde sıralamaya göre her mirasçı eşit pay alır. Eğer çocuklardan birisi vefat etmiş ise, onun mirasçıları bu paya mirasçı olurlar. Vefat eden kişinin eşi ve çocukları yok ise miras üstsoya geçer. Yani murisin anne ve babasına. Mirasbırakanın çocukları,eşi,annesi ve babası da hayatta değilse, üstsoyun altsoyuna miras geçer. Diğer bir ifadeyle ölen kişinin kardeşleri mirasçı olmaktadır. Mirasbırakan kişinin altsoyu,üstsoyu,eşi, üstsoyunun altsoyu da hayatta değilse miras devlete geçer.
Yasal miras paylaşımı kimi zaman karmaşık ve çetrefilli bir hal alabilmektedir. Bu gibi durumlarda mirasbırakan kişinin yakınları arasında miras bölüşümüne ilişkin anlaşmazlıklar yaşanabilir. O nedenle mirasın paylaştırılması konusunda hak kaybı yaşamamak için doğru bir yol izlenmesi gerekir.
Vefat eden kişinin eşi sağ ise, mirasın dörtte biri kadarı eşin miras hakkıdır. Eğer Eş de vefat etmiş ise, miras altsoy arasında eşit bir şekilde pay edilir. Örneğin murisin üç çocuğu ve bir eşi hayatta ise, eş mirasın 1/4’ünü alır. Kalan 3/4’lük kısım 3 çocuk arasında eşit paylaştırılır. Bu durumda her mirasçı ¼ oranında pay alır. Eğer verilen örnekte eş de vefat etmiş ise her çocuk mirastan 1/3 oranında hak sahibi olacaktır. Vefat eden kişinin eşi hayatta ve diğer mirasçılar da anne ve baba ise, eş mirasın 1/2’sine hak sahibidir. Mirasın kalan yarısında ise anne ve baba eşit hakka sahiptir. Anne ve babanın vefat etmiş durumda olmasında ise mirasın kalan yarısı anne ve babanın altsoyuna eşit şekilde paylaştırılır. Mirasbırakan kişinin eşi hayatta ve çocuklarından birisi vefat etmiş ise, eş yine ¼ oranında pay alır. Mirasbırakanın altsoyunda vefat etmiş kişinin miras hakkı varsa altsoyu ve eşine geçer.
Miras paylaşımı yapılırken, mirasçı sayısı kadar kimlerin mirasçı olduğu da önemli bir husustur. Mirasın bölüşülmesi sürecinin titizlikle yürütülmesi olası hak kayıplarının önüne geçecektir.
Mirasın bölüşülmesi noktasında iki farklı yol izlenebilmektedir. Bunlardan ilki elden paylaşma şeklinde olup diğer bir yöntem ise miras taksim sözleşmesi olmaktadır.
Mirasın elden paylaşılması yönteminde terekede bulunan her bir miras unsuru üzerinde mirasçılar anlaşarak bu unsurların mirasçılara devrini sağlarlar. Elden paylaşma yapılırken tüm mirasçıların katılımı gerekir ve ancak bu şekilde terekedeki unsurların tasarrufu yapılarak devir gerçekleştirilebilir.
Mirasın bölüşümüne ilişkin bir diğer yöntem ise miras taksim sözleşmesi ( miras paylaşım sözleşmesi) olmaktadır. Miras taksim sözleşmesinde taraflar bir sözleşme imzalayarak tereke unsurlarının mirasçılara pay edilmesini sağlarlar. Miras paylaşma sözleşmesi adi bir sözleşme niteliğindedir. Terekedeki her unsur kararlaştırılan mirasçıya geçirilir.
Bu iki yöntem mirasın pay edilmesi için her mirasçının uzlaşma içerisinde olduğu durumlarda uygulanır. Fakat kimi zaman mirasçılar arasında miras paylaşımına ilişkin uzlaşma olmayabilir. Bu gibi durumlarda mirasçılardan biri veya bir kısmı miras paylaşımının mahkeme eliyle yapılmasını talep edebilir. Neticede miras paylaşım davası açılarak mirasın yasal olarak bölüşümü sağlanabilir.
Miras paylaşımına ilişkin dava, mirasçıların anlaşmazlık yaşadığı durumlarda mahkeme kararıyla mirasın, mirasçılar arasında bölüşülmesini sağlar. Mirasın paylaşılması davalarında yer mahkemesi vefat eden mirasbırakanın son yerleşim yeridir. Yani tereke içerisindeki unsurların sayısına,bulunduğu yere ve niteliğine bakılmaksızın dava yeri mirasbırakanın son ikamet adresidir. Dava Sulh mahkemelerinde açılır. Miras paylaşma davalarında öncelikle mirasın satışı yapılmadan mirasçılar arasında pay edilmesi amaçlanır. Miras eğer paylaştırılabilecek nitelikteyse hakim her mirasçının payı oranında bölüşüme karar verir. Fakat mirasın paylaştırılması noktasında sorun yaşanacağı aşikar ise mirasın satış yoluyla paylaştırılması söz konusu olabilmektedir. Örneğin terekede 2 farklı taşınmaz var (konut gibi) ve bu taşınmazın maddi değerleri birbirinden farklı ise, bu taşınmazlar satış yoluyla pay edilebilmektedir.
Hukuk sistemimizde miras paylaştırılma aşamasında zümre sistemi uygulanmaktadır. Buna göre miras bırakan kişinin altsoyu, üstsoyu, eşi mirasçı konumunda olabilir. Burada yukarıda belirttiğimiz gibi, mirasbırakanın eşinin hayatta olup olmadığı, çocuk sayısı, çocukların vefat etmiş olup olmadıkları… gibi bir çok husus miras paylaşımını doğrudan etkilemektedir. Bu noktada mirasçı statüsündeki kişilerin babadan kalan mirasın paylaşılması sürecinde hak kaybı yaşamamaları için yasal miras paylaşımının hukuki altyapısına hakim olmaları gerekir. Süreçte maddi bir kaybı önlemenin en etkili yolu, miras hukukunda deneyimli bir avukat tarafından destek alınması olacaktır.
Nikahsız eşin hangi durumlarda mirastan pay alabileceğini daha önce nikahsız eşin miras hakkı yazımızda değinmiştik. Ayrıntılı bilgi için bu yazımızdan faydalanabilirsiniz. Nikahsız eş mirasçı değildir. Fakat belirli bağlamlarda nikahsız eşin mirastan pay alabilmesi söz konusu olabilmektedir. Hangi durumlarda mirastan pay alabileceğine ilişkin bilgi almak için yazımızı okumanızı tavsiye ederiz.
Mirasın kardeşler arasında bölüşülmesi sıklıkla ihtilaflara konu olmaktadır. Bu süreçte kimin ne kadar pay alacağı, mirasçı sayısına ve kimlerin mirasçı olduğuna göre farklılık göstermektedir.
Miras paylaşımından yararlanacak olan kişiler, yasal ve atanmış mirasçılardır. kimlerin ne kadar pay alacağı hakkında ayrıntılı bilgi yazımızda mevcuttur.
Dededen miras kalması durumunda mirasın kimler arasında paylaşılacağı ve kimlerin mirasçı olduğu karmaşık bir durumdur. Dedenin altsoyundan veya üstsoyundan kimlerin sağ olduğu, mirasçı sayısı, mirasçıların niteliği gibi hususlar belirleyici olmaktadır.
Miras üzerinde anlaşmazlık olması durumunda mirasçıların dava açma hakları vardır. Öncelikle hangi davanın açılacağı netleştirilmelidir. Davanın türüne göre hukuki prosedürler de farklılık gösterecektir.
Sağ kalan eşin miras hakkı ve mirastan ne kadar pay alacağı kimlerle birlikte mirasçı olduğuna bağlı olarak değişiklik gösterir. Ayrıntılı bilgi için sağ kalan eşin miras hakkı bölümünü inceleyebilirsiniz.
Babanın vefat ettiği annenin sağ olduğu durumlarda miras paylaşımı zümre sistemine göre sağ kalan eş ve alt soy olan çocuklar arasında yapılmaktadır.
Miras Paylaşımı ile ilgili bize danışmak için iletişim ‘e geçin.