Vasiyetname, mirasbırakanın mal varlığının bir kısmı veya tamamının ölümünden sonra geçerli olmak üzere mirasçısı olsun olmasın gerçek veya tüzel kişilere devri yapılması amacı ile yaptığı irade beyanıdır. Vasiyet yapanın ölümünden sonra, yaptığı vasiyetin uygulanması ile ilgili işlemlere vasiyetnamenin açılması denir.
Bu işlemler sulh hukuk hakimliği tarafından yapılır.
Vasiyetname yaparken uyulması gereken kanuni şekil şartları mevcuttur. Medeni Kanun a göre üç şekilde vasiyetname yapılabilir:
Vasiyetname şartları vasiyet düzenlenirken uyulması gereken kuralları ifade etmektedir. Öncelikle vasiyetname düzenleyebilmek için ayırt etme gücüne sahip olmak ve on beş yaşını tamamlamış olmak gerekir. Bu şartların dışında düzenleme şekline göre özel şartlar da bulunmaktadır. Kanunda belirtilen şartlar şekil şartları olup aynı zamanda bu şartlara uyulmaması vasiyetin geçerliliğini yitirmesine sebep olabilmektedir.
Olağanüstü bir halin varlığı, sözlü vasiyetname dışında, başka türlü vasiyet yapma imkanının olmaması gerekir.
Sözlü vasiyet türünün şartları oluşsa dahi resmi veya el yazılı vasiyetname yapma olanağı varsa, bu takdirde sözlü vasiyet geçersiz hale gelir.
Sözlü vasiyet yapılmasına yol açan olağanüstü halin ortadan kalkmasından itibaren bir ay sonra, vasiyetçi hala hayatta ise, sözlü vasiyet mahkeme kararına gerek olmadan kendiliğinden hükümsüz hale gelir (MK. m. 541) Bu durumda vasiyetname hiç yapılmamış gibi geçmişe yönelik olarak hükümsüz olur.
Sözlü vasiyetnamenin hakime tarafından onaylanmasının kanunda bazı istisnaları da vardır. Bu istisnalar şunlardır:
Askerler için teğmen veya daha yüksek rütbeli bir subay sözlü vasiyeti hakim yerine onaylayabilir.
Ülke sınırları dışında seyreden bir ulaşım aracında bulunan kişiler için o araçtan sorumlu kişi hakim yerine geçer.
Sağlık kurumlarında tedavi görenler için de sağlık kurumunun en yetkili kişisi hakim yerine geçer (MK m.540).
Vasiyetname yazmak için kaç yaşında olmak gerekir sorusunun cevabı karıştırılabilmektedir. Vasiyetname yapabilmek için çoğu insan ergin olmak gerektiğini düşünmektedir. Ergin olmak; ayırt etme gücüne sahip olma ve on sekiz yaşını tamamlamış olma unsurlarını birlikte taşımaktır. Kanun ise ergin olmanın gerekmediğini açıkça belirtmiştir.
Türk Medeni Kanunu nun 502. maddesinde “vasiyetname yazmak için kaç yaşında olmak gerekir” sorusunun cevabı bulunmaktadır. Kanuna göre vasiyet yapabilme şartları ayırt etme gücünü haiz olmak (herhangi bir akıl hastalığı bulunmamak) ve on beş yaşını tamamlamış olmaktır. Ayrıca şekil şartları da bulunmaktadır. Bu şekil şartları da Türk Medeni Kanununda düzenlenmiştir. Yapılan düzenlemelere ilişkin bilgiler makalemizde bulunmaktadır.
Mirasbırakanın ölümünden sonra ele geçen vasiyetnamesinin, geçerli olup olmadığına bakılmaksızın hemen sulh hâkimine teslim edilmesi zorunludur.
Vasiyetnameyi düzenleyen veya muhafaza eden görevli ya da mirasbırakanın arzusu üzerine saklayan veya başka surette ele geçiren ya da ölenin eşyası arasında bulan kimse, ölümü öğrenir öğrenmez teslim görevini yerine getirmekle yükümlüdür; aksi takdirde bu yüzden doğacak zarardan sorumludur.
Sulh hâkimi, teslim edilen vasiyetnameyi derhâl inceler, gerekli koruma önlemlerini alır; olanak varsa ilgilileri dinleyerek terekenin yasal mirasçılara geçici olarak teslimine veya resmen yönetilmesine karar verir.
Başvurusu üzerine yasal mirasçı oldukları belirlenenlere, sulh mahkemesince veya noterlikçe mirasçılık sıfatlarını gösteren bir belge verilir.
Mirasçı atamaya veya vasiyete ilişkin ölüme bağlı tasarrufa mirasçılar veya başka vasiyet alacaklıları tarafından kendilerine bildirilmesinden başlayarak bir ay içinde itiraz edilmedikçe, lehine tasarrufta bulunulan kimseye, sulh mahkemesince atanmış mirasçı veya vasiyet alacaklısı olduğunu gösteren bir belge verilir.
Bu konu hakkında benzer makaleler için tıklayın