Başlık Özeti
Yaş değişikliği davası kişinin idarede tutulan kayıtlarda yer alan doğum tarihinin değiştirilmesi amacıyla açılan dava türüdür. Kişi yaşınının büyütülmesini isteyebileceği gibi küçültülmesini de isteyebilir. Her iki durumda da aynı yol izlenir.
Nüfüs kaydında yer alan bilgiler, mahkeme kararı olmadan değiştirilemez . Bu yüzden doğum tarihinde değişiklik yapmak isteyen kişiler yaş düzeltme davası açmak zorundadırlar. Ayrıca yaş düzeltme davasına yaş tahsisi de denir.
1) Doğumun Resmi Kurumda Gerçekleşmemiş Olması
Resmi sağlık kuruluşlarında (hastaneler, doğum evleri , sağlık ocakları) gerçekleşen doğumlarda doğumun gerçekleştiği kuruluş, doğum belgesi verir.Doğum belgesi kişinin doğduğu tarihi gösteren resmi bir belgedir. Dolayısıyla resmi sağlık kuruluşunda doğmuş kişinin zaten doğum tarihinin yanlış olması pek mümkün olmayacaktır.
2) Kişinin Dış Görünüşünün İddia Ettiği Yaşa Uygun Olması
Şahsın iddia ettiği yaşla dış görünüşü arasında bariz bir fark bulunmamalıdır. Yani 30 yaşında olduğunu iddia eden biri 50 yaşında gibi görünüyorsa mahkeme kararını verirken bu durumu dikkate alacaktır. Mahkeme bu konuda şüpheye düştüğü takdirde tıbbi tetkik isteminde bulunabilir.
3)Kişinin İddiada Bulunduğu Yaşta Aynı Anneden Kardeşinin Bulunmaması
İkiz hamilelik dışında aynı anda çift hamilelik mümkün değildir. Bu yüzden kardeşler arasında en az 180 günlük süre bulunmalıdır. Eğer kişinin iddia ettiği yaşta başka bir kardeşi varsa mahkeme, iddianın reddine karar verecektir.
4)Haklı Bir Sebebin Bulunması
Nüfus kayıtları aksi ispat edilinceye dek doğru kabul edilen verilerdir. Bu kayıtların değiştirilebilmesi için şahsın korunacak bir hukuki yararının olması gerekir. Elde edilecek hukuki yarar dava açılırken dilekçede belirtilmelidir.
Yaş düzeltme davalarında yetkili mahkeme Asliye Hukuk Mahkemeleridir. Dava Asliye Hukuk Mahkemesi dışındaki bir mahkemede açılırsa usule uygun olmadığından dava reddedilir.
Yaş düzeltme kişiye sıkı sıkıya bağlı haklardandır bundan ötürü sadece kimlik yaşının düzeltmek isteyen kişi tarafından dava açılabilir. Lakin kişi henüz küçükse veya fiil ehliyetine sahip değilse bu durumda dava veli ya da vasi tarafından açılabilir.
Dava, talepte bulunan kişinin yerleşim yeri Asliye Hukuk Mahkemesine hitaben yazacağı bir dava dilekçesiyle açılır. Dava dilekçesinin önemi büyüktür çünkü dava bir kez açılabilmektedir ve dilekçede yazılacak olan haklı sebebin önemi büyüktür.
Yaş değiştirme işlemi Nüfus Hizmetleri Kanunu 35. maddede düzenlenmiştir.
NHK md. 35 : Kesinleşmiş mahkeme hükmü olmadıkça nüfus kütüklerinin hiçbir kaydı düzeltilemez ve kayıtların anlamını ve taşıdığı bilgileri değiştirecek şerhler konulamaz. Ancak olayların aile kütüklerine tescili esnasında yapılan maddî hatalar nüfus müdürlüğünce dayanak belgesine uygun olarak düzeltilir.
Bu maddeye göre kesinleşmiş mahkeme hükmü olmadıkça yaş değişimi mümkün değildir. Maddenin ikinci cümlesine göre aile kütüğüne tescil sırasında yapılmış olan maddi hatalar nufüs müdürlüğünce değiştirilebilir.
Yaş düzeltme davası sadece 1 kez açılabilmektedir. Bu yüzden davanın olumlu bir şekilde sonuçlanabilmesi için dava dilekçesinin düzgün şekilde yazılmış olması büyük önem arz eder.
Yaş düzeltme davasında zamanaşımı durumu söz konusu olmadığından dava her zaman açılabilir.