İş Akdinin Haklı Nedenle Derhal Fesih Halleri
İş akdinin feshi
nedenleri
İş Kanunu
nda düzenlenmiştir.
Kanunun 24. maddesinde işçinin, 25. maddesinde ise işverenin, belirli veya belirsiz süreli iş akdini derhal feshedebileceği
haklı neden
ler sayılmıştır.
İçindekiler:
İşçinin İş Akdini Haklı Nedenle Feshi
İşverenin İş Sözleşmesini Haklı Nedenle Feshi
Kıdem Tazminatı
İşçinin İş Akdini Derhal Feshedebileceği Haller (m.24)
-
Yaptığı işin niteliğinden dolayı işçinin
sağlık
veya yaşamının tehlikeye düşmesi,
-
İşçinin sürekli olarak yakın görüşme içinde olduğu işveren veya diğer bir işçinin bulaşıcı bir hastalığa yakalanması,
-
İş sözleşmesinin yapıldığı sırada, işçinin işveren tarafından sözleşmenin esaslı unsurlarından birisi hakkında yanıltılmış olması,
-
İşverenin, işçi veya ailesi üyelerinden birinin şeref ve namusuna yönelik sözler söylemesi, davranışlarda bulunması veya
cinsel taciz
de bulunması
-
İşverenin, işçi veya aile üyelerinden birine karşı sataşması, gözdağı vermesi, kanuna karşı davranışta bulunmaya kışkırtması,
-
İşverenin, işçi veya aile üyelerinden birine karşı hapis cezası gerektiren bir suç işlemesi veya işçinin şeref ve haysiyetine yönelik asılsız isnat veya ithamda bulunması,
-
İşçinin diğer işçi veya üçüncü kişilerce cinsel tacize uğraması ve bu durumu işverene bildirmesine rağmen
işverenin gerekli önlemleri almaması,
-
İşçinin hak ettiği
yasal ücret alacakları
nın işverence ödenmemesi,
-
Parça başı ücret prensibiyle çalışan işçiye yapabileceğinden daha az iş verilmesi ve aradaki ücret farkının ödenmemesi veya sözleşmedeki şartların uygulanmaması
-
İşyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebeplerin ortaya çıkması hallerinde, işçi ihbar önellerine uymaksızın
iş akdini derhal feshedebilir
.
İşverenin İş Akdini Derhal Feshedebileceği Haller (m.25)
-
İşçinin kendi kastı veya yaşam biçiminden dolayı veya içki düşkünlüğünden doğan bir hastalığa yakalanması veya engelli hale gelmesi nedeniyle ardı ardına
üç iş günü
veya
bir ay içerisinde beş iş günü devamsızlık
yapması
-
İşçinin tutulduğu hastalığın tedavi edilemeyecek nitelikte olması ve işyerinde çalışmasında sağlık bakımından sakınca bulunması,
-
İş sözleşmesinin yapıldığı sırada işçinin, gerekli olan vasıf ve şartların kendisinde bulunduğu konusunda bilinçli olarak
işvereni yanıltmış olma
sı,
-
İşçinin, işverenin veya aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler söylemesi, davranışlarda bulunması veya işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı isnat ve ithamlarda bulunması,
-
İşçinin, işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması,
-
İşçinin, işverene veya aile üyelerinden birine veya başka işçilerine sataşması,
-
İşçinin işyerine sarhoş veya uyuşturucu madde alarak gelmesi veya işyerinde içki veya uyuşturucu madde kullanması,
-
İşçinin,
işverenin güvenini kötüye kullanma
, hırsızlık, meslek sırlarını ifşa etmek gibi dürüstlük ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması,
-
İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan bir suç işlemesi ve cezanın ertelenmemiş olması,
-
İşçinin, izinsiz ve haklı bir sebebe dayanmadan ardı ardına
iki işgünü
veya
bir ay içerisinde iki defa
herhangi bir tatil gününden sonraki işgünü veya
bir ayda üç iş günü
devamsızlık yapması,
-
İşçinin, yapmakla görevli olduğu işleri, uyarıldığı halde ısrarla yapmaması,
-
İşçinin kendi isteği veya özensizliği ile
iş güvenliği
ni tehlikeye düşürmesi, işyerindeki makine veya eşyaya otuz günlük ücreti tutarından daha ağır bir zarar vermesi,
-
İşçiyi işyerinde bir haftadan fazla süre ile çalışmaktan alıkoyan zorlayıcı bir sebebin ortaya çıkması
-
İşçinin gözaltına alınması veya tutuklanması
ve bu halin ihbar süresini aşması hallerinde işveren bildirim öneline gerek kalmaksızın iş sözleşmesini feshedebilir.
Kıdem Tazminatı
En az bir yıllık kıdemi bulunan işçi haklı nedenle istifa ederse kıdem tazminatı hakkı doğar. Yani işçi, iş akdini 24. maddede sayılan hallerden birisi nedeniyle feshederse ve diğer şartları varsa kıdem tazminatına hak kazanır. Ancak haklı nedene dayanmayan istifa durumunda kıdem tazminatı hakkı olmaz.
İşverenin haklı bir nedene dayanmadan işçiyi işten çıkarması durumunda da kıdem tazminatı hakkı doğar. Bunun için en az bir yıllık kıdem şartının da varlığı gerekir. İşverenin 25. maddede sayılan nedenlerden birisiyle sözleşmeyi feshetmesi durumunda ise
kıdem tazminatı hakkı
doğmaz. Kıdem tazminatı davaları hakkında ayrıntılı bilgi için bkz.
Kıdem Tazminatı Davası
İşverenin iş akdini geçersiz feshi durumunda ise işçinin işe iade davası açma hakkı söz konusu olabilir. İşe iade davasının şartları ve sonuçları hakkında ayrıntılı bilgi için
İşe İade Davaları
başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.
Fazla mesai ücretinin ödenmemesi haklı fesih nedeni mi?
İş sözleşmesinin işverene yüklediği en temel yükümlülük ücret ödeme yükümlülüğüdür. Ücreti ödenmeyen işçi, iş akdini derhal feshedebilir.
Fazla mesai ücreti
de işçilik ücretidir. Fazla mesai ücretinin ödenmemesi işçiye iş akdini derhal feshetme hakkı verir. Bu nedenle istifa eden işçi kıdem tazminatı talep edebilir.
Mobbing nedeniyle istifa halinde kıdem tazminatı alınır mı?
Mobbing
, işçiyi istifaya zorlamak için iş veya işyeri koşullarının zorlaştırılması, üzerinde baskı kurulması, küçük düşürülmesi gibi hareketlerle yıldırma çabasını ifade eder. Bu durum İş Kanunu’nda açıkça bir
haklı fesih
nedeni olarak düzenlenmemişse de
iş hukukunda
yargı kararlarıyla yer bulmuştur. Mobbing nedeniyle istifa halinde işçi kıdem tazminatına hak kazanır. Ancak uygulamada
mobbingin kanıtlanması
noktasında yargılama aşamasında zorluklar yaşanabilmektedir.
Sebepsiz istifa halinde işçi kıdem tazminatı alabilir mi?
İş Kanunu’nda sayılan
haklı fesih
nedenlerine dayanmadan, kendi isteği ile istifa halinde işçi kıdem tazminatına hak kazanamaz.
Kıdem tazminatı
ancak işverenin iş akdini haksız feshi veya işçinin haklı feshi durumunda söz konusu olur.
İşverenin istifa ve ibraname imzalatması halinde tazminat alınabilir mi?
İşverenin işten çıkardığı işçiye, kendi rızası ile işten ayrıldığına dair
istifa
veya haklarını ödemediği halde tüm haklarını aldığına dair
ibraname
imzalatması, onu sorumluluktan kurtarmaz. Özellikle uzun kıdem süresi bulunan işçinin sebepsiz yere istifa etmesi Yargıtay kararları uyarınca gerçekçi bulunmamaktadır. Bununla birlikte işçinin tüm haklarını aldığına dair imzaladığı ibraname ancak ödemelerin banka kanalı ile yapılmış olduğu durumlarda geçerli olabilir. Gerçeği yansıtmayan bu tür belgeleri imzalayan işçi, daha sonra bu belgelere itiraz ederek haklarını talep ve dava edebilir.
İş akdinin feshi sonucunda
kıdem ve ihbar tazminatı ile işçilik ücret alacağı davalarında
iş hukuku
avukatı desteği ve
Mersin avukat ve arabulucu
hizmeti için büromuza ulaşabilirsiniz.
Adana,
Mersin avukat
ve arabuluculuk bürosu çalışma alanlarımız için bkz.
Arslanbuğa Mersin Avukatlık Bürosu