İçindekiler
Yıllık ücretli izin bir işyerinde işe başladığı günden itibaren, ve hatta deneme süreli bir iş sözleşmesi söz konusu ise deneme süresi de dahil olmak üzere en az bir yıl çalışmış olan işçilere verilen izindir.
Yıllık ücretli izin herkes bakımından geçerli olan ve niteliği itibari ile vazgeçilemeyen bir haktır. Fakat istisnaen niteliklerinden ötürü bir yıldan az süren mevsimlik veya kampanya işlerinde çalışanlara İş Kanunu’nun yıllık ücretli izinlere ilişkin hükümleri uygulanmamaktadır.
İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, işçinin o işyerindeki çalışma süresine yani hizmet yılına göre belirlenmektedir. Fakat kanun koyucu hizmet yılına bakılmaksızın, 18 yaşında olanlarda dahil olmak üzere 18 yaşından küçük olanlara ve 50 yaşında olanlarda dahil olmak üzere 50 yaşından büyük olanlara yirmi günden az yıllık ücretli izin verilmesinin mümkün olmadığı yönünde bir hüküm tesis etmiştir. Dolayısı ise bu yaş grupları ile sınırlı olarak o işyerindeki çalışma süresine bakılmaksızın senelik izin 20 gün olarak tayin edilmelidir. Bunun dışında özetlersek çalışma yılı;
Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara ondört günden,
Beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara yirmi günden,
Onbeş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara yirmialtı günden az izin verilemez.
Yıllık ücretli izne hak kazanmanız için öncelikle bir işyerinde veya bir işverene bağlı farklı işyerlerinde toplam çalışma süreniz en az 1 yıl olmalıdır. Kanuna göre 1 yıllık çalışma süresi olan işçi yıllık ücretli izne hak kazanır. Ayrıca belirtmek gerekir ki bu 1 yıllık süre kanunda sayılan haller sebebi ile kesintiye uğrarsa bu halde onlarda çalışma süresinde sayılarak işçiye yıllık izni yine verilir. Örnekle açıklarsak işçinin iş kazası geçirmesi halinde tedavi ve benzeri sebeplerle dinlenmesi ve 1 senelik sürenin kesintiye uğraması halinde zaten bu sürelerde yasal olarak işçi adeta çalışmış gibi sayılır ve toplam süreye eklenir.
Yıllık izin hakkı İş Kanunu ile işçilere verilen ve niteliği itibariyle vazgeçilmesi mümkün olmayan haklardandır. Dolayısı ile iş sözleşmesinde veya toplu iş sözleşmesinde aksi belirtilse dahi yıllık izin hakkına sözleşmelerle müdahale söz konusu değildir. Bu anlamda yıllık izin süreleri iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri ile sadece artırılabilir, sözleşmeye eklenen yıllık izin süresinin azaltılması yönünde bir kayıt geçerli olmayacaktır.
İşveren, yıllık ücretli iznini kullanan her işçiye, yıllık izin dönemine ilişkin ücretini işçi, izine başlamadan peşin olarak ödemeli veya avans olarak vermelidir. Ayrıca şayet hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatiller de işçinin yıllık ücretli izin süresine rast geliyorsa bu ücretler de işveren tarafından ayrıca ödenmelidir.
Hayır, ayrıca yıllık ücretli izninizi kullanırken başka bir işte çalıştığınız varsayımında bu durum anlaşılırsa bu halde izin süreniz içinde işveren tarafından size ödenen ücret de geri alınacaktır.
İş sözleşmesinin, herhangi bir nedenle sona ermesi halinde işçinin hak kazanıp da kullanmadığı yıllık izin sürelerine ait ücreti, sözleşmenin sona erdiği tarihteki ücreti üzerinden işçiye ödenmelidir. Dolayısı ile yıllık izini kullanmadan işten ayrılmanız halinde şayet işverenden ödeme yapmaya yanaşmıyorsa bu halde zamanaşımı süresi içinde dava yolu ile ücretinizi talep etmeniz mümkündür.
Evet, sigorta primleriniz istisnalar dışında yıllık izinde olmanızdan etkilenmez. Kanun koyucu sigortalılara yıllık ücretli izin süresi için ödenecek ücretler üzerinden iş kazaları ile meslek hastalıkları sigorta primleri hariç olmak üzere diğer tüm sigorta primlerinin, ödenmesi gerektiği yönünde hüküm tesis etmiştir.